ОЗОНЫ ҮЕ ДАВХАРГЫГ ЗАДАЛДАГ БОДИСЫН ТУХАЙ МОНРЕАЛЫН ПРОТОКОЛ

Озоны үе давхаргыг задалдаг бодисын тухай

                            Монреалын протокол

ÕÝËÝËÖÝÍ ÒÎÕÈÐÎÃ× ÒÀËÓÓÄ

Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàëóóä, Îçîíû ¿å äàâõàðãûã õàìãààëàõ Âåíèéí Êîíâåíöèéí Òàëóóä áîëîõûí õóâüä, Îçîíû ¿å äàâõàðãûã ººð÷èëæ áàéãàà áóþó ººð÷ëºõ áîëîìæ á¿õèé õ¿íèé ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ áóé áîëñîí áóþó áóé áîëæ áîëçîøã¿é ñºðºã ¿ð äàãàâðààñ õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíä, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð Êîíâåíöèéí äàãóó õîëáîãäîõ àðãà õýìæýý àâàõ ººðèéí ¿¿ðãèéã ñàíàí;

-   Оçîíûã çàäàëäàã çàðèì áîäèñûí äýëõèé äàõèíû õýìæýýíèé ÿëãàðàëò íü îçîíû ¿å äàâõàðãûã ýðñ õîìñäóóëàõ áóþó ººð÷èëæ ýíý íü õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíä, áàéãàëü îð÷èíä ñºðºã ¿ð äàãàâàð ó÷ðóóëæ áîëîõûã óõàìñàðëàí;

-   Эäãýýð áîäèñûí ÿëãàðàëò óóð àìüñãàëä íå뺺ëºõ ÷àäàâõèòàé ãýäãèéã ñàíàí, îçîíû ¿å äàâõàðãûã íèìãýðýõýýñ õàìãààëàõ çîðèëãîîð àâ÷ áàéãàà àðãà õýìæýý íü òåõíèêèéí áîëîîä ýäèéí çàñãèéí áîäðîë á¿õèé øèíæëýõ óõààíû ìýäëýã äýýð ¿íäýñëýõ ¸ñòîé ãýäãèéã óõàìñàðëàí;

-   Тåõíèêèéí áîëîí ýäèéí çàñãèéí øèíæòýé áîäðîë ò¿¿íèé äîòîð õºãæèæ áàéãàà îðíóóäûí õºãæèëòýé õîëáîãäîõ õýðýãöýýã òîîöñîí øèíæëýõ óõààíû ìýäëýã äýýð ò¿øèãëýí îçîíûã çàäàëäàã áîäèñóóäûí äýëõèé äàõèíû õýìæýýíèé ÿëãàðàëòûã á¿ðýí õýìæýýãýýð çîõèöóóëæ, ýíý ¿íäñýí äýýðýý òýäãýýðèéí ÿëãàðàëòûã á¿ðýí çîãñîîõîä ÷èãëýñýí óðüä÷èëñàí àðãà õýìæýý àâàõ çàìààð îçîíû ¿å äàâõàðãûã õàìãààëàõ øèéäâýð òºãñ áàéãààãàà èëýðõèéëýí;

-   Эíý áîäèñóóäûí õóâüä õºãæèæ áàéãàà îðíóóäûí õýðýãöýýã õàíãàõ îíöãîé áàéäàë ò¿¿íèé äîòîð îçîíû çàäðàë, òèéì çàäðàëûí ñºðºã ¿ð äàãàâðûí òàëààð øèíæëýõ óõààíû õóâüä òîãòîîñîí àñóóäëûã äýëõèéí õýìæýýíä øèéäâýðëýõýä ìýäýãäýõ¿éö àõèö ººð÷ëºëò ãàðãàæ ÷àäàõóéö òèéì õºðºí㺠õ¿÷íèé õýìæýýã óðüä÷èëàí òîîöñîí ñàíõ¿¿ãèéí íýìýëò íººö îëãîõ, çîõèõ òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýõ íü çàéëøã¿éã õ¿ëýýí çºâøººð÷, çàðèì òºðëèéí õëîðôòîðò í¿¿ðñòºðºã÷èéí ÿëãàðàëòûã çîõèöóóëàõ óðüä÷èëñàí àðãà õýìæýýã óëñ îðíóóäûí õýìæýýíä áîëîí á¿ñ íóòãèéí õ¿ðýýíä àâñàí þì óó àâ÷ õýðýãæ¿¿ëæ áàéãààã òîîöîí, îçîíû ¿å äàâõàðãûã çàäàëäàã áîäèñûí ÿëãàðàëòûã çîõèöóóëàõ, áóóðóóëàõòàé õîëáîãäñîí ñóäàëãàà ÿâóóëàõ, îðëóóëàõ òåõíîëîãè áîëîâñðóóëàõ, äàìæóóëàõ (øèíæëýõ óõààí òåõíèêèéí ñóäàëãàà ÿâóóëàõ, áîëîâñðóóëàõ) çýðãýýð îëîí óëñûí ÿëàíãóÿà õºãæèæ áàéãàà îðíóóäûí õýðýãöýý øààðäëàãûã àíõààðñàí õàìòûí àæèëëàãààã ÿâóóëàõàä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ íü ÷óõëûã òîîöîí;

Дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиролцов.

Нэгäүãýýð çүéë

Òодорхойлолт

Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí çîðèëãîîð:

1.         “Êîíâåíö” ãýæ 1985 îíû 3 äóãààð ñàðûí 22-íä áàòàëñàí  îçîíû   ¿å äàâõàðãûã õàìãààëàõ òóõàé  Âåíèéí Êîíâåíöèéã õýëíý.

2.         “Òàëóóä” ãýæ áè÷ëýã äîòî𠺺ðººð çààãààã¿é áîë ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàëóóäûã îéëãîâ.

3. “Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàð” ãýæ Êîíâåíöèéí íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçðûã õýëýâ.

4. “Çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ” ãýæ ýíý Ïðîòîêîëûí õàâñðàëò À áóþó õàâñðàëò Â-ä (õàâñðàëò Â, õàâñðàëãï Ñ áóþó õàâñðàëò ¨) çààñàí àëü íýã áîäèñ äàíãààð þìóó õîëüö õýëáýðýýð áàéõûã õýëíý. Ýíý îéëãîëòîíä õîëáîãäîõ õàâñðàëòàíä çààñàí áîäèñóóäààñ áóñàä èéì áîäèñûí èçîìåðóóä õàìààðàõ áºãººä /ãýõäýý/ äóðäñàí áîäèñûã òýýâýðëýõ þì óó õàäãàëàõàä àøèãëàæ áàéãàà ÷èíãýëãýýñ ººð õýëáýðò áàéãàà áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã áîëæ áàéãàà /òèéì/ ÿìàð íýã çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ þìóó ò¿¿íèé õîëüö ýíä õàìààðàõã¿é.

5.   “¯éëäâýðëýë” ãýæ ¿éëäâýðëýñýí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýìæýýíýýñ Òàëóóäûí çîõèõ ¸ñîîð áàòàëñàí òóõàéí ¿åä õýðýãëýæ áàéãàà òåõíîëîãèîð óñòãàæ áàéãàà áîäèñûí áîëîîä õèìèéí ººð áîäèñ ¿éëäâýðëýõýä çºâõºí ò¿¿õèé ýä áîëãîí õýðýãëýæ  áàéãàà  áîäèñûã õàññàí íèéò õýìæýýã îéëãîíî.¯éëäâýðëýëèéí ýðãýëòýíä îðæ áàéãàà þì óó äàõèí àøèãëàãäàæ áàéãàà áîäèñûã “¿éëäâýðëýë”-èéí õýìæýýíä îðóóëæ òîîöîõã¿é.

6.   “Õýðýãëýý” ãýæ çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí ¿éëäâýðëýë áà èìïîðòûí íèéëáýðýýñ ýêñïîðòûã õàññàíûã õýëíý.

7. “¯éëäâýðëýë, èìïîðò, ýêñïîðò õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèí” ãýæ 3 äóãààð ç¿éëýýð òîäîðõîéëîãäîõ ò¿âøèíã õýëíý.

8. ”Үéëäâýðëýëèéí îíîâ÷òîé çîõèñæóóëàëò” ãýæ ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøãèéã õàíãàõ, íýã òàëààñ ¿éëäâýðèéã õààñíààñ áîëæ ãàðàõ ýðýëò õýðýãöýýã íºõºõ çîðèëãîîð íºãºº òàëäàà ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíèéã á¿õëýýð íü þì óó õýñýã÷ëýí øèëæ¿¿ëýõèéã îéëãîíî.

Хоёрäóãààð çүéë

Зохицуулах арга хэмжээ

1. (1990 îíä Ëîíäîí õîòíîî áîëñîí Òàëóóäûí 2 äóãààð çºâëºëãººíººð õèéñýí çàñâàðûí äàãóó 2À äóãààð ç¿éëä áàéãàà)

2. 2Â äóãààð ç¿éëýýð ñîëüñîí.

3 áà 4.   2À äóãààð ç¿éëýýð ñîëüñîí.

            [5. Õàâñðàëò À-ûí íýãä¿ãýýð á¿ëãèéí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèí íü 1986 îíû áàéäëààð æèëä 25 ìÿíãàí òîííîîñ áàãà áàéãàà àëü ÷ Òàë ýíý ç¿éëèéí 1,3,4 äýõ çààëòûí õÿçãààðààñ äàâæ áàéãàà ¿éëäâýðëýëèéã îíîâ÷òîé ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð àëü íýã Òàëä äàìæóóëàõ þì óó àëü íýã Òàëààñ àâ÷ áîëîõ áà ãýõäýý íºãºº Òàëûí õóâüä ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû íèéò íèéëáýð ò¿âøèí íü ýíý ç¿éëýýð òîãòîîñîí ¿éëäâýðëýëèéí õÿçãààðëàëòûí õ¿ðýýíä áàéõ ¸ñòîé. Òèéì ¿éëäâýðëýëèéã äàìæóóëàõ ÿìàð ÷ ¿éë àæèëëàãààã íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò òèéíõ¿¿ äàìæóóëàõ õóãàöààíààñ õîæèìäóóëàëã¿é ìýäýãäýíý.]

5.  Àëü ÷ Òàë çîõèöóóëàëòûí íýã áîëîí õýä õýäýí ¿åèéí äîòîð íºãºº àëü íýã Òàëäàà 2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éëä {ìºí 2Í äóãààð ç¿éë} çààñàí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíèé ººðò îíîãäîõ õóâèéí àëü íýã õýñãèéã äàìæóóëæ áîëîõ áîëîâ÷ íºãºº Òàëûíõ íü õóâüä çîõèöóóëàãäàõ àëü ÷ á¿ëýã áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí åðºíõèé íèéëáýð òîîöîîíû ò¿âøèí íü òóõàéí á¿ëýã áîäèñûí õóâüä ýíý ç¿éë¿¿äýýð òîãòîîñîí ¿éëäâýðëýëèéã íü õÿçãààðëàõ õÿçãààðààñ äàâæ áîëîõã¿é. Ýíý ¿éë ÿâöàä îðîëöîæ áàéãàà Òàë á¿ð òýðõ¿¿ äàìæóóëàëòûíõàà òóõàé ò¿¿íèé íºõöºë, äàìæóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà ÿâàãäàõ õóãàöààíû òóõàé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ìýäýãäýíý.

5-áèc.  5 äóãààð  ç¿éëèéí  1 äýõ çààëòûí õ¿ðýýíä õàìðàãäàõã¿é àëü ÷ Òàë çîõèöóóëàëòûí àëü íýã þìóó õýä õýäýí ¿åä 2F ç¿éëä çààñàí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíèé îíîãäîõ àëü íýã õýñãèéã íºãºº àëü ÷ Òàëä äàìæóóëæ áîëîõ áà ãýõäýý õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíèé ººðèéí õýñãèéí àëü íýã õýñãèéã äàìæóóëæ áàéãàà Òàëûí õóâüä õàâñðàëò À-ûí 1 á¿ëãèéí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèí íü 1989 îíû áàéäëààð íýã õ¿í àìä 0.25 êã-ààñ äàâààã¿é, ýíý Òàëûí õóâüä õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíèé íèéò íèéëáýð íü 2F ä¿ãýýð ç¿éëýýð òîãòîîñîí õÿçãààðëàëòûí çààãààñ äàâàõã¿é áàéâàë çîõèíî. Òóõàéí õàðãàëçàõ Òàë á¿ð íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò òýðõ¿¿ äàìæóóëàëòûí íºõöºë, ¿ðãýëæëýõ õóãàöààíû òóõàé ìýäýãäýíý.

6.    5 äóãààð ç¿éëèéí õ¿ðýýíä õàìðàãäàõã¿é, õàâñðàëò A þìóó õàâñðàëò Â-ýýð çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäëûã 1987 îíû 9 ä¿ãýýð ñàðûí 16-íààñ ºìíº êîíòðàêòààð áóé áîëãîõîîð ¿¿ðýã àâñàí, ýñâýë áàðèëãûí àæèë íü ÿâàãäàæ áàéãàà áîëîîä ¿íäýñíèé õóóëü òîãòîîìæîîð 1987 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1 õ¿ðòýë óðüä÷èëàí òîãòîîñîí àðãà õýìæýý áàéâàë òýð øèíýýð áóé áîëãîæ áóé õ¿÷èí ÷àäàë íü 1990 îíû 12 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºìíº àøèãëàëòàíä îðîõ áºãººä òýð øèíý õ¿÷èí ÷àäëûã îðîëöóóëààä ýíý Òàëûí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèëèéí õýðýãëýýíèé ºñºëò íýã õ¿íä 0.5 êã-ààñ õýòðýõýýðã¿é íºõöºëä 1986 îíûõîî ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã òîäîðõîéëîõ çîðèëãîîð 1986 îíûõîî ¿éëäâýðëýëèéí ñóóðü ò¿âøèí äýýð íýìæ áîëíî.

7.    Ýíý ç¿éëèéí 5 äàõü çààëòûí äàãóó ¿éëäâýðëýëèéí ÿìàð íýã äàìæóóëàëò õèéñýí òóõàé áîëîí 6 äàõü çààëòûí Äàãóó ¿éëäâýðëýëèéí ÿìàð íýã ºñºëò ãàðâàë ýíý òóõàé äàìæóóëàëò õèéõ õóãàöààíààñ õîæèìäóóëàëã¿é Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ìýäýãäýíý.

8.    a) Ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í- óëñ áîëîõ àëü ÷ Òàë Êîíâåíöèéí 1 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 6 äóãààð çààëòàíä ºãñºí òîäîðõîéëîëòûí äàãóó ýíý ç¿éë áîëîîä 2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éëèéí {2À-2Í äóãààð ç¿éë} õ¿ðýýíä õýðýãëýýíèéõýý õóâüä ººðñäèéí ¿¿ðãèéã õàìòààðàà áèåë¿¿ëýõ òàëààð òîãòîæ áîëîõ áºãººä òýãýõäýý õýðýãëýýíèé òîîöîîíû åðºíõèé íèéëáýð ò¿âøèí íü ýíý ç¿éë áîëîîä 2À-2Å ä¿ãýýð {2À-2Í äóãààð ç¿éë} ç¿éëýýð òîãòîîñîí ò¿âøíýýñ äàâæ áîëîõã¿é.

б) õýðýãëýýã áóóðóóëàõ òóõàéä õèéñýí õýëýëöýýðèéí õóãàöàà äóóñàõààñ ºìíº ýíý õýëýëöýýðèéí Òàëóóä Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò óã õýëýëöýýðèéí íºõöëèéí òóõàé ìýäýýëíý.

в) ýäèéí çàñãèéí á¿ñ íóòãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû áàéãóóëëàãûí á¿õ ãèø¿¿í-óëñóóä õèéãýýä á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãà ººðºº Ïðîòîêîëûí Òàë áîëæ áàéãàà òîõèîëäîëä òýð õýëýëöýýðèéí áèåëýëòèéã õýðõýí õàíãàõ òóõàéãàà Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ìýäýãäñýíèé äàðàà ñàÿ óã õýëýëöýýð õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî.

9.  а). 6 äóãààð ç¿éëèéí äàãóó õèéæ áàéãàà ¿íýëãýýíèé äàãóó Òàëóóä:

i. Õàâñðàëò A áà / áóþó õàâñðàëò  {õàâñðàëò Â, õàâñðàëò Ñ áà áóþó Å}-ä çààñàí îçîíûã çàäëàõ ÷àäâàðûí òîîöîîíû êîýôôèöèåíòèéí çàñâàðûã õèéõ, õýðýâ òýãâýë ÿìðûã íü íàðèéâ÷ëàõ áà

ii. çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýã áóóðóóëàõ /1986 îíû ò¿âøèíòýé õàðüöóóëáàë/ öààøèä çàñâàð õèéõ ýñýõ, õýðýâ õèéâýë ÿìàð õýìæýý õ¿ðýýíä ÿìàð õóãàöààíä õèéõ òàëààð øèéäâýð ãàðãàæ áîëíî.

б) Òàëóóä òèéì çàñâàðûíõàà òóõàé ñàíàëàà Òàëóóäûí Ǻâëºë㺺í ýõëýõýýñ íààä çàõ íü 6 ñàðààñ äîîøã¿é õóãàöààíû ºìíº Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ìýäýãäýæ óã Ǻâëºë㺺íä òàâüæ áàòëóóëíà.

в) Òàëóóä òèéì øèéäâýð ãàðãàõûí òóëä á¿õèé ë õ¿÷èí ÷àðìàéëò òàâüæ íýãäñýí ñàíàëä õ¿ðýõèéã ýðìýëçýíý. Õýðýâ íýãäñýí ñàíàëä õ¿ðýõ á¿õèé ë õ¿÷èí ÷àðìàéëò íýãäñýí çºâøèëä õ¿ðãýõã¿é áîë ýöñèéí ýöýñò 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ, ñàíàë õóðààëòàíä îðîëöîã÷ áîëîí áàéëöàã÷ Òàëóóäûí èõýíõ áà ýíý çààëòàíä ýñ õàìðàãäàõ àâ÷ ñàíàë õóðààëòàíä îðîëöîã÷,  áàéëöàã÷ Òàëóóäûí  èõýíõèéã òºëººëºõ /çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí íèéò õýðýãëýýíèé òàâèàñ äîîøã¿é õóâèéã ýçëýõ Òàëóóä/ ñàíàë õóðààëòàíä îðîëöîã÷ õèéãýýä áàéëöàã÷ Òàëóóäûí ãóðàâíû õî¸ðûí ñàíàëààð øèéäâýð ãàðãàæ áîëíî.

г)  á¿õ Òàëóóäûí õóâüä äàãàæ ìºðäºõ øèéäâýðèéã ýõ áè÷âýð Õàäãàëàìæëàã÷ààñ Òàëóóäàä íýí äàðóé ìýäýýëíý. Õýðýâ òóõàéí øèéäâýðò ººðººð çààãààã¿é áîë òýð íü ýõ áè÷âýð Õàäãàëàìæëàã÷ààñ ìýäýýëýë òàðààñàí ºäðººñ õîéø 6 ñàðûí õóãàöàà ºíãºðìºãö õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî.

10. (à) Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí 6 äóãààð ç¿éë, Êîíâåíöèéí 9 ä¿ãýýð ç¿éëä ºã¿¿ëñýí äýãèéí äàãóó õèéæ áóé ¿íýëãýýíèéõýý ¿íäñýí äýýð Òàëóóä äàðààõ øèéäâýð ãàðãàæ áîëíî.

i. Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí àëü íýã õàâñðàëòàíä îðóóëàõ þìóó ò¿¿íýýñ õàñàõ ÿìàð íýã áîäèñ; áà

ii. òóõàéí áîäèñûí õóâüä õýðýãëýõ çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýíèé ìåõàíèçì, õýìæýý, õ¿ðýý, õèéãýýä õóãàöààíû òóõàé çýðýã áîëíî.

(â) òóõàéí ÿìàð íýã øèéäâýð íü ñàíàë õóðààëòàíä îðîëöîã÷ áîëîí áàéëöàã÷ Òàëóóäûí ãóðàâíû õî¸ðûí îëîíõèéí ñàíàëààð õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî.

11. Ýíý ç¿éë áîëîí 2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éë {2À-2Í äóãààð ç¿éë} -ä çààñíûã õàðãàëçàõã¿éãýýð Òàëóóä ýíý ç¿éë õèéãýýä 2À-2Å ä¿ãýýð (2À-2Í ä¿ãýýð ç¿éë} ç¿éëä äóðäñàí øààðäëàãàòàé õàðüöóóëáàë èë¿¿ õàòóó øèéäâýðòýé àðãà õýìæýý àâ÷ áîëíî.

ÇÀÑÂÀÐÛÍ ÎÐØÈË

Îçîíû ¿å äàâõàðãûã çàäàëäàã áîäèñûí òóõàé Ìîíðåàëûí Ïðîòîêîëûí Òàëóóäûí Õî¸ðäóãààð çºâëºëãººíººð Ïðîòîêîëûí 6 äóãààð ç¿éëèéã õýðýãæ¿¿ëýõýýð õèéãäñýí ¿íýëãýýíèé ¿íäñýí äýýð Ïðîòîêîëûí õàâñðàëò À-ä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýã õîðîãäóóëàõ ÿâäëûã äàðààõ áàéäëààð îéëãîæ áàéõààð òîãòîîâ.

à. 2 äóãààð ç¿éëèéí »ýíýõ¿¿ ç¿éëä» ãýñýí áîëîí Ïðîòîêîëûí íèéò áè÷ëýãò »2 äóãààð ç¿éëä» ãýæ èøëýë õèéñíèéã 2, 2À áà 2 ä¿ãýýð ç¿éë¿¿äýýñ èøëýë òàòñàí ãýæ;

â. Ïðîòîêîëûí á¿õ áè÷ëýãò »2 äóãààð ç¿éëèéí 1-4 äýõ çààëò»-ààñ ãýæ èøëýë òàòñàíûã 2À áà 2 ä¿ãýýð ç¿éëýýñ èø òàòñàíòàé àäèëààð ¿çýõ;

ñ. 2 äóãààð ç¿éëèéí 5 äàõü çààëòàíä » 1,3 áà 4 ä¿ãýýð çààëò»-ààñ ãýæ èøëýë õèéñíèéã 2À äóãààð ç¿éëýýñ èøëýë õèéñýí ãýæ òóñ òóñ ¿çýõ áîëíî.

Хоёрын А äóãààð ç¿éë

ÕÔÍ

1. Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ õîéø 7 äàõü cap ºíãºðººä ýõíèé ºäºð íü ýõëýõ 12 ñàðûí äîòîð, ìºí äàðàà äàðààãèéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å á¿ðò Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò À-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëãèéí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíãýý 1986 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíãýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéíà. Ýíý áàéãàà íýã áóþó õýä õýäýí òºðëèéí áîäèñ ¿éëäâýðëýäýã Òàëóóä äýýðõ ¿å á¿ðèéí ñ¿¿ë÷ ãýõýä ýäãýýð áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã 1986 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíãýýñ äàâàõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàõ áºãººä ýíý ò¿âøèí ºñ뺺 ºñ뺺 ãýõýä ýíý íü 1986 îíû ò¿âøèíãýýñ 10 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòðýõã¿é áàéíà. Ãýõäýý èéì ºñºëòèéã 5 äóãààð ç¿éëèéí õ¿ðýýíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîäûí ¿íäñýí õýðýãöýýã õàíãàõ õèéãýýä Òàëóóäûí õîîðîíä àæ-¿éëäâýðëýëèéí õóâààðüò çîõèñæóóëàëò õèéõ çîðèëãûí ¿¿äíýýñ çºâøººðíº.

2. Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò À-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðæ áàéãàà çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé áîëîîä ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã 1991 îíû 7 äóãààð ñàðûí 1-íýýñ 1992 îíû 12 äóãààð ñàðûí 31-íèé õîîðîíäîõ 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä ýäãýýð áîäèñûí  1986  îíû  õýðýãëýý,  ¿éëäâýðëýëèéí  òîîöîîíû ò¿âøèíãýýñ 150 õóâèàñ äàâàõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. 1993 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí äàðàà äàðààãèéí 12 ñàðûí ¿å á¿ðò çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí çîõèöóóëàëòûã îí á¿ðèéí 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ 12 äóãààð ñàðûí 31-íä òîãòîîæ áàéíà.

3.    Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò À-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë á¿ðèéí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã  1994 îíû  1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ  ýõëýí  12  ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä õèéãýýä äàðàà äàðààãèéí 12 ñàðûí ¿å òóñ á¿ðò 1986  îíû  õýðýãëýýíèé òîîöîîíû  ò¿âøèíãýýñ 25 õóâèàñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíä çààñàí íýã áóþó õýä õýäýí òºðëèéí áîäèñ ¿éëäâýðëýäýã Òàë á¿ð äýýð äóðäñàí ¿å¿äýä ýäãýýð áîäèñûí æèë á¿ðèéí ¿éëäâýðëýëèéí ò¿âøèí íü 1986 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíãýýñ 25 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòð¿¿ëýõã¿é áàéíà. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ, Òàëóóäûí õóâüä äîòîîäûíõîî ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ ¿íäñýí äýýð ¿éëäâýðëýë íü ýíý õÿçãààðààñ äàâæ áîëîõ àâ÷ ýíý íü 1986 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíãýýñ 10 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòýð÷ áîëîõã¿é.

4.  Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò À-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã 1996 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä õèéãýýä, äàðàà äàðààãèéí  12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä òýã ò¿âøíýýñ äàâóóëàõã¿é. Ýíý çààñàí íýã áóþó õýä õýäýí áîäèñ ¿éëäâýðëýäýã òàë òóñ á¿ð äýýð äóðäñàí ¿å¿äýä æèë á¿ðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ äàâóóëàõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ ¿¿äíýýñ òýäãýýðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã õýòð¿¿ëæ áîëîõ àâ÷ ýíý íü 1986 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 15 õóâèàñ èë¿¿ õýòðýõã¿é áàéíà. Òàëóóä óðüä÷èëàí ¿íäñýí ãýæ õýëýëöýí òîõèðñîí õýðýãëýõ õýëáýðèéã íü õàíãàõàä çàéëøã¿é øààðäàãäàõ ¿éëäâýðëýë õýðýãëýýíèé ò¿âøèíã íü çºâøººðºõ òàëààð Òàëóóäûí øèéäâýð ãàðñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä ýíý çààëòûã ìåðäºíº.

Хоёрын Â ä¿ãýýð ç¿éë

ÃÀËÎÍÓÓÄ

1.    Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò À-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû æèë á¿ðèéí ò¿âøèíã 1992 îíû  1  ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ  ýõëýí  12  ñàðûí õîîðîíäîõ ¿å áîëîîä äàðàà äàðààãèéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä 1986 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíãýýñ õýòð¿óëýõã¿é. Ýíä çààñàí íýã áóþó õýä õýäýí áîäèñ ¿éëäâýðëýäýã Òàë òóñ á¿ð äýýð äóðäñàí ¿å¿äýä æèë á¿ðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã 1986 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é.

                 Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíãýý äýýðõ õÿçãààðààñ äàâóóëæ áîëîõ àâ÷ ýíý íü 1986 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ  10 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòýð÷ áîëîõã¿é.

2.  Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò À-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã 1994 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí íýãýí ¿å õèéãýýä äàðàà äàðààãèéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é. Ýíä çààñàí íýã þìóó õýä õýäýí áîäèñ ¿éëäâýðëýäýã Òàë òóñ á¿ð äýýðõ ¿å¿äýä ýäãýýð áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí   1  äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîî ò¿âøèíãýý ýíý çààãààñ äàâóóëæ áîëîõ ÷ 15 õóâèàñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéíà. Òàëóóä óðüä÷èëàí ¿íäñýí ãýæ õýëýëöýí òîõèðñîí õýðýãëýõ õýëáýðèéã íü õàíãàõàä çàéëøã¿é øààðäàãäàõ ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýíèé ò¿âøèíã íü çºâøººðºõ, òàëààð Òàëóóäûí, øèéäâýð ãàðñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä ýíý çààëòûã ìºðäºíº.

Хоёрын Ñ ä¿ãàýð  ç¿éë

Á¯ÐÝÍ ÃÀËÎÃÅÍƯ¯ËÑÝÍ ÁÓÑÀÄ ÕÔÍ

1.  Òàë òóñ á¿ð 1993 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí òóðø äàõü ¿åä õàâñðàëò Â-èéí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàõ áîäèñûí æèë òóòìûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã 1986 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíèé 80 õóâèàñ õýòðýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíä îðñîí íýã áóþó õýä õýäýí áîäèñ ¿éëäâýðëýäýã Òàë òóñ á¿ð äýýð çààñàí õóãàöààíä ýäãýýð áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí æèë òóòìûí òîîöîîíû ò¿âøèíã 1989 îíû òýäãýýðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíèé 80 õóâèàñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéíà. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð ýíý õÿçãààðààñ ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíãýý õýòð¿¿ëæ áîëîõ àâ÷ òýð íü 1989 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 10 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòýð÷ áîëîõã¿é.

2.   Òàë òóñ á¿ð 1994 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí òóðø äàõü íýã ¿å áîëîîä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å òóñ á¿ðò õàâñðàëò Â-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé æèë á¿ðèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã òýäãýýðèéí 1989 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 25 õóâèàñ äàâóóëàõã¿é ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíä çààñàí íýã þìóó õýä õýäýí áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã Òàë òóñ á¿ð äýýðõ ¿å¿äýä òýäãýýðèéí ¿éëäâýðëýëèéí æèë òóòìûí òîîöîîíû ò¿âøèíã íü 1986 îíû ¿éëäâýðëýëèéí ìºí áîäèñûí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 25 õóâèàñ äàâóóëàõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð ýäãýýðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíèé õÿçãààðûã õýòð¿¿ëæ áîëîõ àâ÷ òýð íü óã áîäèñûí 1989 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 10 õóâèàñ èë¿¿ ãàð÷ áîëîõã¿é.

3.  Òàë òóñ á¿ð 1996 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí íýã ¿å õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò Â-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû  ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíä îðñîí íýã áóþó õýä õýäýí áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã Òàë òóñ á¿ð äýýðõ ¿å¿äýä òýäãýýðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð òýäãýýðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã õýòð¿¿ëæ áîëîõ àâ÷ ýíý íü 1989 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 15-ààñ èë¿¿ õóâèàð äàâàõã¿é. Òàëóóä óðüä÷èëàí ¿íäñýí ãýæ õýëýëöýí òîõèðñîí õýðýãëýõ õýëáýðèéã íü õàíãàõàä çàéëøã¿é øààðäàãäàõ ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýíèé ò¿âøèíã íü çºâøººðºõ òàëààð Òàëóóäûí øèéäâýð ãàðñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä ýíý çààëòûã ìºðäºíº.

Хоёрын D ä¿ãýýð ç¿éë

ĪÐÂªÍ ÕËÎÐÒ ÌÅÒÀÍ

1.   Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò Â-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé æèë òóòìûí òîîöîîíû ò¿âøèíã 1995 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí ¿åèéí äîòîð òýäãýýðèéí 1989 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 15 õóâèàñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíý áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã Òàë òóñ á¿ð ìºí äýýðõ ¿åä ýäãýýðèéí æèë òóòìûí ¿éëäâýðëýëèéí  òîîöîîíû  ò¿âøèíã ýäãýýðèéí  1989  îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 15 õóâèàñ õýòð¿¿ëýõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ  çîðèëãîîð  ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíãýý õýòð¿¿ëæ áîëîõ àâ÷ ýíý íü ýäãýýðèéí 1989 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 10 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòýð÷ áîëîõã¿é.

2.  Òàë òóñ á¿ð 1996 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýýä 12 ñàðûí òóðø äàõü íýã ¿å áîëîîä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí õýìæýýòýé ¿å¿äýä õàâñðàëò Â-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýë áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã Òàë á¿ð äýýðõ ¿å á¿ðò óã áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1  äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð ò¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã ýíý õÿçãààðààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõ ÷ ãýñýí ò¿¿íèé 1989 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 15 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòð¿¿ëýõã¿é. Òàëóóä óðüä÷èëàí ¿íäñýí ãýæ õýëýëöýí òîõèðñîí õýðýãëýõ  õýëáýðèéã íü õàíãàõàä çàéëøã¿é  øààðäàãäàõ ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýíèé ò¿âøèíã íü çºâøººðºõ òàëààð Òàëóóäûí øèéäâýð ãàðñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä ýíý çààëòûã ìºðäºíº.

Хоёрын Å ä¿ãýýð ç¿éë

ÃÓÐÂÀÍ    ÕËÎÐÒ    ÝÒÀÍ (ÌÅÒÈËÕËÎÐÎÔÎÐÌ)

1.   Òàë òóñ á¿ð 1993 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 äóãààð ñàðûí äîòîð õàâñðàëò Â-ûí 3 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë òóòìûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã 1989 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíýýñ äàâóóëàõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíý áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã Òàë á¿ð ìºí äýýðõ õóãàöààíä æèë  òóòìûí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîîíû ò¿âøèíãýý   1989  îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû  ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéíà. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð ýë áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã õýòð¿¿ëæ áîëîõ áîëîâ÷ ýíý íü 1989 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 10 õóâèàñ èë¿¿ äàâæ áîëîõã¿é.

2.   Òàë òóñ á¿ð 1994 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýýä 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä áîëîîä äàðàà äàðàà÷èéí  12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò  Â-ûí 3 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé æèë òóòìûí òîîöîîíû ò¿âøèíã 1989 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 50 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíý  áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã  Òàë  òóñ   á¿ð äýýðõ  ¿å¿äýä  æèë  á¿ðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíãýý  1989 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 50 õóâèàñ èë¿¿ õýòð¿¿ëýõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ ¿¿äíýýñ ò¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíãýý ýíý õÿçãààðààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõ àâ÷ ýíý íü 1989 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 10 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòýð÷ áîëîõã¿é.

3.  Òàë òóñ á¿ð 1996 îíû 1 äүãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí  12  ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò Â-ûí 3 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíý áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã Òàë   òóñ   á¿ð   ìºí  äýýðõ   ¿å¿äýä  ò¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð òýð çààãèéã õýòð¿¿ëæ áîëîõ àâ÷ òýð íü 1989 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 15 õóâèàñ èë¿¿ãýýð äàâàõ ¸ñã¿é. Òàëóóä óðüä÷èëàí ¿íäñýí ãýæ òîõèðñîí õýðýãëýõ õýëáýðèéã íü õàíãàõàä çàéëøã¿é øààðäàãäàõ ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýíèé ò¿âøèíã íü çºâøººðåõ òàëààð Òàëóóäûí øèéäâýð ãàðãàñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä ýíý çààëòûã ìºðäºíº.

Хоёрын F ä¿ãýýð ç¿éë

ÃÈÄÐÎÕËÎÐÔÒÎÐÒ Í¯¯ÐÑҪЪÃׯ¯Ä

1. Òàë òóñ á¿ð 1996 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýýä 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò Ñ-ûí  1  ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë á¿ðèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã äàðààõ íèéëáýð ¿ç¿¿ëýëòýýñ äàâàõã¿é áàéëãàíà.

à) Õàâñðàëò À-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé ò¿âøíýýñ 3.1 (ãóðâàí á¿õýë àðàâíû íýãýí õóâèàñ) áà;

á) Õàâñðàëò Ñ-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí 1989 îíû õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèí ýäãýýð áîëíî.

2. Òàë òóñ á¿ð 2004 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò Ñ-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé æèë á¿ðèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä çààñàí íèéëáýð ¿ç¿¿ëýëòýýñ äàâóóëàõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà.

3.  Òàë òóñ á¿ð 2010 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí  12  ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò Ñ-ûí  1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë á¿ðèéí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä çààñàí íèéëáýð ¿ç¿¿ëýëòýýñ 35 õóâèàñ èë¿¿ãýýð õýòðýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà.

4.   Òàë òóñ á¿ð 2015 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12
ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò Ñ-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë òóòìûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã ýíý  ç¿éëèéí   1   äýõ   çààëòàíä ºã¿¿ëñýí íèéëáýð ¿ç¿¿ëýëòýýñ 10 õóâèàñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà.

5.  Òàë òóñ á¿ð 2020 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí òóðø íýã ¿å õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí  12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò Ñ-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îãñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë òóòìûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä ºã¿¿ëñýí íèéëáýð ¿ç¿¿ëýëòýýñ 0.5 õóâèàñ äýýø ãàðãàõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà.

6.   Òàë òóñ á¿ð 2030 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí   õýìæýýíèé íýã ¿å õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿å¿äýä õàâñðàëò Ñ-ûí 1-ä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë òóòìûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíèéã òýã ò¿âøíýýñ äàâóóëàõã¿é.

7.  Òàë òóñ á¿ð 1996 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí:

а) õàâñðàëò Ñ-ûí 1 äýõ á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí àøèãëàëò íü ýêîëîãèéí õóâüä èë¿¿ çîõèñòîé îðëóóëàõ áîäèñ áîëîîä òåõíîëîãè õàðààõàí îëäîîã¿é òèéì õýðýãëýýíèé õýëáýðýýð õÿçãààðëàãäàõ;

б) õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíä, àìü íàñûã õàìãààëàõàä çàéëøã¿é çàðèì õîâîð òîõèîëäëîîñ áóñàä ¿åä õàâñðàëò À,Â,Ñ-ä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñîîð îäîî ¿åä õýðýãöýýãýý õàíãàäàã ñàëáàðààñ ãàäóóð õàâñðàëò Ñ-ûí 1 äýõ á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýã çîãñîîõ;

г) îçîíû ¿å äàâõàðãà çàäðàõ ÿâäëûã õàìãèéí áàãà áîëãîõûí òóëä áà áàéãàëü îð÷èí, ýäèéí çàñãèéí àþóëã¿é áàéäëûí ¿¿äíýýñ õàâñðàëò Ñ-ûí 1 äýõ á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí ñîíãîëò õèéõ ÿâäëûã õàíãàõûã õè÷ýýíý.

Хоёрын G ä¿ãýýð çóéë

ÃÈÄÐÎÁÐÎÌÔÒÎÐÒ Í¯¯ÐÑҪЪÃ×

Òàë òóñ á¿ð 1996 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí õýìæýýíèé íýã ¿å õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí ¿å¿äýä õàâñðàëò Ñ-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ äàâóóëàõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíý áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã Òàë òóñ á¿ð ìºí äýýðõ ¿å¿äýä ýäãýýðèéí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã òýã ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é. Òàëóóä óðüä÷èëàí ¿íäñýí ãýæ òîõèðñîí õýðýãëýõ õýëáýðèéã íü õàíãàõàä çàéëøã¿é øààðäàãäàõ ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýíèé ò¿âøèíã íü çºâøººðºõ òàëààð Òàëóóäûí øèéäâýð ãàðãàñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä ýíý çààëòûã ìºðäºíº.

Хоёрын Í äóãýýð ç¿éë

ÁÐÎÌÒ ÌÅÒÈË

Òàë òóñ á¿ð 1995 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí 12 ñàðûí õýìæýýíèé ¿åä õèéãýýä äàðàà äàðàà÷èéí 12 ñàðûí õýìæýýòýé ¿å¿äýä õàâñðàëò Å-ä çààñàí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã 1991 îíû õýðýãëýýíèé æèëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ÿâäëûã õàíãàíà. Ýíý áîäèñûã ¿éëäâýðëýäýã Òàë òóñ á¿ð ìºí äýýðõ ¿å¿äýä ýíý áîäèñûí ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã 1991 îíû ¿éëäâýðëýëèéí æèëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é. Ãýõäýý 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóä äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð ò¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã õýòð¿¿ëæ áîëîõ àâ÷ ýíý íü 1991 îíû ¿éëäâýðëýëèéí òîîöîîíû ò¿âøíýýñ 10 õóâèàñ èë¿¿ãýýð äàâæ áîëîõã¿é. Ýíý ç¿éëèéí äàãóóõ ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíä Òàëóóä õîðèî öýýðèéí çîðèóëàëòààð áîëîí òýýâýðëýëò õèéõèéí ºìíº á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîâñðóóëàõ çîðèëãîîð àøèãëàæ áàéãàà áîäèñóóäûí òîî õýìæýý õàìðàãäàõã¿é.

Гуравäóãààð çүéë

ÇÎÕÈÖÓÓËÀÃÄÀÕ Ò¯ÂØÍÈÉ ÒÎÎÖÎÎ

Òàë òóñ á¿ð 2, 2À-2Å (2À-2Í) áà 5 äóãààð ç¿éë¿¿äèéã õýðýãæ¿óëýõèéí òóëä õàâñðàëò À áóþó õàâñðàëò  (õàâñðàëò A, ¨ áîëîí Å)-ä áàéãàà á¿ëýã áîäèñ á¿ðýý𠺺ðèéí òîîöîîíû ò¿âøèí òîäîðõîéëíî.

à.   ¯éëäëèéã:

i. Çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ á¿ðèéí ººðèéí æèëèéí ¿éëäâýðëýëèéí õýìæýýã õàâñðàëò À áóþó õàâñðàëò  {õàâñðàëò  B,     õàâñðàëò G áóþó õàâñðàëò Å}-ä ºãñºí îçîíûã çàäëàõ ÷àäâàðûí ¿ç¿¿ëýëòýýð ¿ðæ¿¿ëíý;

ii.   Ãàðãàæ   àâñàí  ¿ç¿¿ëýëòèéã  á¿ëýã  á¿ðýýð  íü íèéëáýð÷ëýõ ìàÿãààð õèéíý.

â. ºìíºõ à/ õýñýãò òîäîðõîéëñîí mutatis mutandis äýãèéã õýðýãëýýä õàðãàëçàõ èìïîðò, ýêñïîðòûã òîäîðõîéëîõ; áà

ñ. çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýã ººðèéí ¿éëäâýðëýë, èìïîðòûí òîîöîîíû ò¿âøèíã íèéëáýð÷ëýýä ò¿¿íýýñýý à/ áà â/ õýñýãò ºãñºí ººðèéí ýêñïîðòûí òîîöîîíû ò¿âøèíã õàñàæ áîëíî. Ãýõäýý 1993 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí ýêñïîðò÷ëîã÷ Òàëûí õýðýãëýýíèé ò¿âøèíã ãàðãàõäàà ýíý Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é îðîíä ýêñïîðòîëñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã õàñàõã¿é.

Дөрөвä¿ãýýð ç¿éë

ÒÀË ÁÓÑ ÓËÑ ÎÐÍÓÓÄÒÀÉ ÕÈÉÕ ÕÓÄÀËÄÀÀÃ ÇÎÕÈÖÓÓËÀÕ ÍÜ

[1. Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ ýõëýí íýãýí æèëèéí òóðø Òàë òóñ á¿ð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëæ îðîîã¿é àëü ÷ óëñààñ çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

2.  1993 îíû  1 ä¿ãýýð ñàðûí  1-íýýñ ýõëýí 5 äóãààð ç¿éëèéí  1  äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ àëü íýã Òàë ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí  Òàë áîëîîã¿é   ÿìàð  ÷   óëñàä  ÿìàð   íýãýí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ ýêñïîðòîëæ áîëîõã¿é.

3. Êîíâåíöèéí 10 äóãààð ç¿éëä óðüä÷èëàí çààñíû äàãóó ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ õîéø 3 æèëèéí òóðø Òàëóóä íü çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ àãóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýðèéí æàãñààëòûã õàâñðàëò õýëáýðýýð áýëòãýíý. Õàâñðàëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýãýí æèëèéí òóðø çîõèõ äýãèéí äàãóó õàâñðàëòûã ýñ çºâøººðºõ òóõàéãàà èëýðõèéëýýã¿é Òàëóóä ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ äýýðõ á¿òýýãäýõ¿¿íèéã èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.]

[4. Òàëóóä ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîë õ¿÷èí òåãºëäºð áîëñíîîñ õîéø 5 æèëèéí òóðø çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã àøèãëàí ¿éëäâýðëýäýã, ãýõäýý òýäãýýðèéã àãóóëäàãã¿é á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é óëñ îðíóóäààñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîõ þì óó õÿçãààðëàõ ïðàêòèê áîëîìæèéã òîäîðõîéëíî. Òàëóóä õýðýâ ¿¿íèéã áîëîìæòîé ãýæ ¿çâýë Êîíâåíöèéí 10 äóãààð ç¿éëä çààñàí äýãèéí äàãóó òèéì á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýðèéí æàãñààëòûã áýëòãýíý. Ò¿¿íèé ýñðýã áàéãààãàà èëýðõèéëýýã¿é Òàëóóä õàâñðàëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýã æèëèéí òóðø çîõèõ äýãèéí äàãóó ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ òèéì á¿òýýãäýõ¿¿í èìïîðòëîõûã õîðèãëîõ þìóó õÿçãààð òàâèíà.

5. Òàë áóñ á¿ð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñàä çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ ¿éëäâýðëýõ, àøèãëàõ òåõíîëîãèéí ýêñïîðòûã óðàìøóóëàõã¿é.]

1. Òàë òóñ á¿ð 1990 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí õàâñðàëò À-ä ¿ç¿¿ëñýí  çîõèöóóëàãäàõ  áîäèñûã  ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

1-áèc. Òàë òóñ á¿ð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýã æèëèéí òóðø õàâñðàëò Å-ä ¿ç¿¿ëñýí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

1-òåð. Òàë òóñ á¿ð ýíý çààëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýãýí æèëèéí òóðø õàâñðàëò Ñ-ûí 2 äóãààð áóëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

2. Òàë òóñ á¿ð 1993 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ ýõëýí õàâñðàëò À-ä ¿ç¿¿ëñýí á¿õ çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñàä ýêñïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

2-áèñ. Òàë òóñ á¿ð ýíýõ¿¿ çààëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ õîéø íýã æèë ºíãºðººä õàâñðàëò Â-ä äóðäñàí á¿õ çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñàä ýêñïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

2-òåð. Òàë òóñ á¿ð ýíý çààëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ õîéø íýã æèë åíãºðººä õàâñðàëò Ñ-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí á¿õ çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñàä ýêñïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

3. Òàëóóä 1992 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-í ãýõýä Êîíâåíöèéí 10 äóãààð ç¿éëä óðüä÷èëàí çààñàí äýãò íèéöó¿ëýí õàâñðàëò À-ä ¿ç¿¿ëñýí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñóóäûã àãóóëæ áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýðñèéí æàãñààëòûã õàâñðàëò õýëáýðýýð áýëòãýíý. Ýíý õàâñðàëòûí ýñðýã áàéãààãàà èëýðõèéëýýã¿é Òàëóóä ýíý õàâñðàëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýãýí æèëèéí äîòîð çîõèõ äýãò çààñíû äàãóó èéì á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñ îðíîîñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

3-áèñ. Ýíý ç¿éë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí åäðººñ ýõëýí 3 æèëèéí äîòîð Êîíâåíöèéí 10 äóãààð ç¿éëä óðüä÷èëàí çààñàí äýãèéí äàãóó Òàëóóä õàâñðàëò Â-ä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã àãóóëæ áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýðñèéí æàãñààëòûã õàâñðàëò áàéäëààð çîõèîíî. Ýíý õàâñðàëòûí ýñðýã áàéãààãàà èëýðõèéëýýã¿é Òàëóóä õàâñðàëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ¿åýñ õîéø íýãýí æèëèéí äîòîð äýãò çààñíû äàãóó ýäãýýð áîäèñûã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

3-òåð. Ýíý ç¿éë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðºåñ ýõëýí 3 æèëèéí òóðø Êîíâåíöèéí 10 äóãààð ç¿éëýýð òîãòîîñîí äýãèéí äàãóó Òàëóóä õàâñðàëò Ñ-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã àãóóëæ áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿íèé æàãñààëòûã õàâñðàëò õýëáýðýýð çîõèîíî. Ýíý õàâñðàëòûí ýñðýã áàéãààãàà çîõèõ äýãèéí äàãóó èëýðõèéëýýã¿é Òàëóóä õàâñðàëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ¿åýñ ýõëýí íýãýí æèëèéí òóðø ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ òèéì á¿òýýãäýõ¿¿í èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

4. Òàëóóä 1994 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-í ãýõýä õàâñðàëò À-ä ¿ç¿¿ëñýí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ àøèãëàí ¿éëäâýðëýäýã òýãýõäýý òýäãýýðèéí àãóóëààã¿é á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é óëñ îðíóóäààñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîõ þìóó õÿçãààðëàõ ïðàêòèê áîëîìæèéã òîäîðõîéëíî. Õýðýâ ¿¿íèéã áîëîìæòîé ãýæ ¿çâýë Òàëóóä Êîíâåíöèéí 10 äóãààð ç¿éëä óðüä÷èëàí çààñàí äýãèéí òèéì á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýðñèéí æàãñààëòûã õàâñðàëò õýëáýðýýð áýëòãýíý. Ýíý õàâñðàëòûí ýñðýã áàéãààãàà èëýðõèéëýýã¿é Òàëóóä õàâñðàëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýãýí æèëèéí äîòîð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ òèéì á¿òýýãäýõ¿¿í èìïîðòëîõûã äóðäñàí äýãèéí äàãóó õîðèãëîíî.

4-áèñ. Òàëóóä ýíý ç¿éë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ ýõëýí 5 æèëèéí äîòîð õàâñðàëò Â-ä ¿ç¿¿ëñýí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ àøèãëàí ¿éëäâýðëýñýí, ãýõäýý òýäãýýðèéã àãóóëààã¿é á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñ îðíîîñ èìïîðòëîõûã õîðèãëîõ þìóó õÿçãààðëàõ ïðàêòèê áîëîìæèéã òîäîðõîéëíî. Òàëóóä õýðýâ ¿¿íèéã áîëîìæòîé ãýæ ¿çâýë Êîíâåíöèéí 10 äóãààð ç¿éëä óðüä÷èëàí çààñàí äýãèéí äàãóó òèéì á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýðñèéí æàãñààëòûã õàâñðàëò õýëáýðýýð áýëòãýíý. Ýíý õàâñðàëòûí ýñðýã áàéãààãàà èëýðõèéëýýã¿é Òàëóóä õàâñðàëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýã æèëèéí äîòîð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñààñ èéì á¿òýýãäýõ¿¿í èìïîðòëîõûã äóðäñàí äýãèéí äàãóó õîðèãëîíî.

4-òåð. Ýíý çààëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ ýõëýí 5 æèëèéí òóðø õàâñðàëò Ñ-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã àøèãëàæ ¿éëäâýðëýñýí, ãýõäýý òýäãýýðèéã àãóóëààã¿é á¿òýýãäýõ¿¿íèéã èìïîðòëîõûã õîðèãëîõ þìóó õÿçãààðëàõ áîëîìæèéã òîäîðõîéëæ, õýðýâ ýíý íü áîëîìæòîé ãýæ ¿çâýë Êîíâåíöèéí 10 äóãààð ç¿éëä çààñàí äýãèéí äàãóó òèéì áîäèñûí íýðñèéí æàãñààëòûã õàâñðàëò õýëáýðýýð áîëîâñðóóëíà. Ýíý õàâñðàëòûã çºâøººðºõãүé áàéãààãàà èëýðõèéëýýã¿é Òàëóóä ýíý õàâñðàëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýãýí æèëèéí òóðø ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñ îðíîîñ òèéì á¿òýýãäýõ¿¿í èìïîðòëîõûã õîðèãëîíî.

5.   Òàë òóñ á¿ð {õàâñðàëò A, B áà õàâñðàëò Ñ-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí} çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã ¿éëäâýðëýõ,  àøèãëàõ òåõíîëîãèéã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñ îðîí ýêñïîðòëîõ ÿâäëûã àëü áîëîõ óðàìøóóëàõãүé áàéõ ¿¿ðýãòýé.

6.  Òàë òóñ á¿ð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü ÷ óëñ îðíóóäàä çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã {õàâñðàëò A, B áà õàâñðàëò Ñ-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí}    ¿éëäâýðëýõýä íü äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ¿éö ýêñïîðòûí á¿òýýãäýõ¿¿í, òîíîã òºõººðºìæ, òîíîãëîë, òåõíîëîãèä çîðèóëàí øèíý òýòãýìæ, òóñëàìæ, çýýëëýã äààòãàëûí õºòºëáºð, áàòàëãàà îëãîõîîñ ò¿äãýëçýíý.

7. Ýíý ç¿éëèéí 5 áà 6 äóãààð ç¿éë íü çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí {õàâñðàëò A, B áà õàâñðàëò Ñ-ûí 2 äóãààð á¿ëýãò îðñîí} ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõàä äýìæëýã áîëîõ þìóó îðëóóëàõ áîäèñ ýðæ õàéõ ÿâäëûã ò¿ðãýòãýõýä ÷èãëýñýí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã àþóëã¿é õàäãàëàõ, õàÿãäàë àøèãëàõ, äàõèí ýðãýëòýíä îðóóëàõ, óñòãàõ çîðèóëàëòòàé á¿òýýãäýõ¿¿í, òîíîã òºõººðºìæ, òîíîãëîë õèéãýýä òåõíîëîãèéí õóâüä õàìààðàõã¿é.

8. Õýðýâ Òàëóóäûí Ǻâëºëãººíººñ ýäãýýð óëñ îðíóóä 2 äóãààð ç¿éë 2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éë¿¿ä {2G ä¿ãýýð ç¿éë} áîëîîä ýíýõ¿¿ ç¿éëèéã á¿ðýí áèåë¿¿ëæ áàéãàà óëñóóä ìºí ãýæ òîäîðõîéëñîí, ìºí òýäãýýð íü 7 äóãààð ç¿éëýýð òîãòîîñîí ìýäýýëëýý ãàðãàæ ºã÷ áàéâàë ýíý ç¿éëèéã 1.1-áèñ, 3.3-áèñ [áà] 4.4-áèñ çààëòàíä äóðäñàí èìïîðò, 2 áîëîí 2-áèñ çààëòàíä äóðäñàí ýêñïîðò {ýíý ç¿éëèéí 1-4-òåð çààëòàíä àâ÷ ¿çñýí ýêñïîðò}-ûã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é îðíîîñ îðóóëàõ þìóó òèéì îðîíä ãàðãàõ òóõàéä ýíý ç¿éëä çààñíûã õàðãàëçàõã¿éãýýð çºâøººð÷ áîëíî.

9. Ýíý ç¿éëä áàéãàà “ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é óëñ îðíóóä” ãýäýãò òóõàéí ÿìàð íýãýí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õóâüä çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýòýé ñàíàë íýãäýýã¿é óëñ îðîí þìóó  ýäèéí  çàñãèéí õàìòûí  àæèëëàãààíû  á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãûã îéëãîíî.

10.  1996 îíû  1 ä¿ãýýð ñàðûí  1-í ãýõýä Òàëóóä ýíý Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é óëñ îðíóóäòàé õàâñðàëò Ñ-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýã, õàâñðàëò  Å-ä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õóâüä õóäàëäààíû ñàëáàðò ýíý ç¿éëýýð óðüä÷èëàí òîãòîîñîí àðãà õýìæýýã õýðõýõ òóõàé ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëä çàñâàð îðóóëàõ ýñýõ àñóóäëûã àâ÷ ¿çíý.

Тавäóãààð   çүéë

ÕªÃÆÈÆ ÁÀÉÃÀÀ ÎÐÍÓÓÄÛÍ ÎÍÖÃÎÉ ÁÀÉÐ ÑÓÓÐÜ

1. ªºðèéí õóâüä Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëæ áàéãàà ºäºð áóþó ò¿¿íýýñ õîéø 1990 îíä 1 ñàðûí 1 õ¿ðòýë [Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø 10 æèëèéí òóðø] õàâñðàëò À-ä çààñàí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé æèë á¿ðèéí òîîöîîíû ò¿âøèí íü íýã õ¿í àìä 0.3 êã-ààñ áàãà áàéãàà õºãæèæ áàéãàà îðíû àëü ÷ Òàë ººðèéí äîòîîä ¿íäñýí õýðýãöýýãýý õàíãàõ çîðèëãîîð 2À-2Å ç¿éëä óðüä÷èëàí çààñàí [2 äóãààð ç¿éëèéí 1-4 äýõ çààëòàíä áàéãàà õóãàöààíààñ õîéø 10 æèë] çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýí¿¿äèéã 10 æèëýýð õîéøëóóëàõ ýðõ ýäýëíý. [Ãýõäýý ýíý Òàëûíõàí íýã õ¿í àìä îíîãäîõ õýðýãëýýíèé æèë òóòìûí òîîöîîíû ò¿âøèíã 0.3êã-ààñ äàâóóëàõ ¸ñã¿é. Èéì àëü ÷ Òàë íü ººðèéí çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýã äàãàæ ìºðäºõººð äîîð ¿ç¿¿ëñýí ñóóðèàñàà õàìààð÷ íýã áîë 1995 îíîîñ 1997 îí äóóñòàë ¿å äýõ õýðýãëýýíèé æèëèéí äóíäàæ òîîöîîíû ò¿âøíýý, íýã áîë õ¿í àìä 0.3 êã õýìæýýíèé õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèí îíîãäîõ ãýñíèé àëü íýãèéã àøèãëàõ ýðõòýé.]

1990 îíû VI ñàðûí 29-íä Ëîíäîí õîòíîî áîëñîí Òàëóóäûí II çºâëºëãºåíººð ýíý çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóäàä òàðààñàí çàñâàð, çàëðóóëãàíä îðóóëñàí ÿìàð ÷ íýìýëò çàñâàð ýíý ç¿éëèéí 8 äàõü çààëòàíä äóðäñàí ¸ñîîð òîéì àâàõ àæèëëàãàà ÿâóóëñíû äàðàà ýäãýýð òîéìûí ¿íäñýí äýýð ä¿ãíýëò ãàðñàí õîéíî ìåðäºãäåíº.

1-Áèñ. 2 äóãààð ç¿éëèéí 9 äýõ çààëòàíä äóðäñàí äýãèéí ¿íäñýí äýýð Òàëóóä 1996 îíû 1 ñàðûí 1 ãýõýä 6 äóãààð ç¿éëèéí äàãóó ÿâóóëñàí òîéì áîëîîä áóñàä õîëáîãäîõ ìýäýýëëèéí äàãóó ýíý ç¿éëèéí 8 äàõü çààëòàíä íèéö¿¿ëýí äàðààõь øèéäâýð ãàðãàíà.

a. 2F ä¿ãýýð ç¿éëèéí 1-6 äàõü çààëòàíä õîëáîãäóóëàí õàâñðàëò Ñ-ûí 1 á¿ëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé õóâüä ÿìàð ñóóðü îíûã àâàõ, ýõëýëèéí ò¿âøèí ÿìàð áàéõ, ýäãýýð áîäèñûí õýðýãëýýíèé õÿíàëòûí ãðàôèê, çîãñîîõ õóãàöààíû òóõàéä ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóäûí õóâüä òîãòîîõ;

â. 2G ä¿ãýýð ç¿éëòýé õîëáîãäóóëàí õàâñðàëò Ñ-ûí II áóëýãò îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýã õýçýý çîãñîîõûã ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóäûí õóâüä òîãòîîõ;

ñ. 2Í äóãààð ç¿éëòýé õîëáîãäóóëàí õàâñðàëò Å-ä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õóâüä ÿìàð ñóóðü îí àâàõ, ýõëýëèéí ò¿âøèí ÿìàð áàéõ, ¿éëäâýðëýë, õýðýãëýýíèé õÿíàëòûí ãðàôèêèéí àñóóäëààð ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ ç¿éëä õàìðàãäàõ Òàëóóäûí õóâüä òîãòîîõ çýðýã áîëíî.

[2. Õºãæèæ áàéãàà îðíû Òàëóóäàä ýêîëîãèéí õóâüä àþóëã¿é õèìèéí îðëóóëàõ áîäèñ, òåõíîëîãè îëæ àâàõ, òýäýíä òèéì îðëóóëàõ áîäèñ, òåõíîëîãè àøèãëàõàä àëü áîëîõ ò¿ðãýí øèëæèõýä íü òóñëàìæ äýìæëýã ¿ç¿óëýõ ¿¿ðãèéã Òàëóóä õ¿ëýýíý]

[3. Õºãæèæ áàéãàà îðíóóäûí Òàëóóäàä îðëóóëàõ òåõíîëîãè, îðëóóëàõ á¿òýýãäýõ¿¿í àøèãëóóëàõ çîðèëãîîð Òàëóóä õî¸ð áóþó îëîí òàëûí ñóâãààð òýäýíä òýòãýìæ, òóñëàìæ, çýýëëýã îëãîõ, çîðèóëñàí äààòãàëûí áàòàëãàà, õºòºëáºð ãàðãàõ òàëààð ¿¿ðýã õ¿ëýýíý.]

2.   Ãýõäýý ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ àëü ÷ Òàë õàâñðàëò À-ä çààñàí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë á¿ðèéí õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã íýã õ¿í àìä 0.3 êã-ààñ, õàâñðàëò Â-ä çààñàí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí æèë á¿ðèéí òîîöîîíû ò¿âøèíã íýã õ¿í àìä 0.2 êã-ààñ òóñ òóñ õýòð¿¿ëýõã¿é.

3.   2À-2Å ç¿éëèéí äàãóóõ çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýã õýðýãëýæ áàéãàà òîõèîëäîëä ýíý ç¿éëèéí  1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ àëü ÷ Òàë:

à. Õàâñðàëò À-ä çààñàí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õóâüä 1995 îíîîñ ýõëýí 1997 îí äóóñòàëõ ¿åä ººðèéí õýðýãëýýíèé æèëèéí äóíäàæ òîîöîîíû ò¿âøèíã òîãòîîõ, íýã õ¿íä îíîãäîõ õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøíèé õýìæýý 0.3 êã-ààñ áàãà áàéëãàõ õî¸ðûí àëü íü áàãà áàéíà ãýäãýýñ õàìààð÷ ò¿¿íèé çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýíèé ìºðäºõ êðèòåðèéã òîäîðõîéëîõ ¿íäñèéã ñîíãîí àâ÷ áîëîõ;

â. Õàâñðàëò Â-ä çààñàí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õóâüä 1998 îíîîñ ýõëýí 2000 îí äóóñòàëõ ¿åä ººðèéí õýðýãëýýíèé æèëèéí äóíäàæ òîîöîîíû ò¿âøèíã òîãòîîõ þìóó íýã õ¿íä îíîãäîõ õýðýãëýýíèé òîîöîîíû ò¿âøèíã 0.2 êã-ààñ áàãà áàéëãàõ õî¸ðûí àëü íü áàãà áàéíà ãýäãýýñ õàìààð÷ ò¿¿íèé çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýíèé ìåðäºõ êðèòåðèéã òîäîðõîéëîõ ¿íäñèéã ñîíãîí àâ÷ áîëîõ ýðõ ýäýëíý.

4.  Ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàë 2À-2Å [2À-2Í ä¿ãýýð ç¿éë¿¿ä] ä¿ãýýð ç¿éë¿¿äýä óðüä÷èëàí çààñàí çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýí¿¿ä ò¿¿íèé õóâüä õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõîîñ ºìíº àëü ÷ ¿åä çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí õàíãàëòòàé òîî õýìæýýã ãàðãàæ ÷àäàõã¿é íü ãýäýã íü òîäîðâîë ýíý òóõàéãàà Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ìýäýýëíý. Èéì ìýäýýëëèéí õóâèéã Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàð òîäîðõîé àðãà õýìæýýíèé øèéäâýð ãàðãóóëàõààð äàðààãèéí Ǻâëºë㺺íä îðóóëàõûí òóëä Òàëóóäàä ÿàðàëòàé òàðààíà.

5.   2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éë, 2F-2H ä¿ãýýð çóéëýýð çîõèöóóëàõ ÿìàð íýã àðãà õýìæýý àâàõ òóõàé ýíý ç¿éëèéí 1-áèñ. Çààëòûí äàãóó øèéäâýð ãàðãàõ òóõàé óðüä÷èëàí çààñàí çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýã ìºðäºõºä ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëò õàìðàãäàõ Òàëóóäûã õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ÷àäâàðûã íü õàíãàõ, ìºí ýíý Òàëûí ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõ ÿâäàë áîë 10A äóãààð ç¿éëä çààñàí÷ëàí òåõíîëîãè äàìæóóëàõ, 10 äóãààð ç¿éëä çààñàí÷ëàí ñàíõ¿¿ãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû ¿ð àøèãòàé õýðýãæèëòýýñ õàìààðíà.

6. Ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ ÿìàð íýã Òàë àëü ÷ ¿åä Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò áîëîìæòîé á¿õ ïðàêòèê àëõàì õèéñýí àâ÷  10 áà  10A äóãààð ç¿éëèéã á¿ðýí áèåë¿¿ëýýãóé øàëòãààíààð 2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éëä òîìü¸îëñîí çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýãýýð àâñàí ¿¿ðãèéí àëü íýãèéã þìóó á¿ãäèéã íü ýñâýë ýíý ç¿éëèéí 1-áèñ. çààëòûí äàãóó àâàõ ¸ñòîé àðãà õýìæýýãýýð õýðýãæèõ 2F-2H ä¿ãýýð ç¿éëä òîìú¸îëñîí àëü íýã þìóó á¿õ ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ ÷àäàõã¿é áàéãàà òóõàé áè÷ãýýð ìýäýýëæ áîëíî. Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçðààñ ýíý ìýäýýã ýíý ç¿éëèéí 5 äàõü çààëòûã òîîöîí äàðààãèéí çºâëºë㺺í äýýð àñóóäàë áîëãîæ àâ÷ ¿çýæ øààðäàãäàõ øèéäâýð ãàðãóóëàõûí òóëä Òàëóóäàä ÿàðàëòàé èëãýýíý.

7.    Äýýðõ ìýäýýã àâñàí, ºìíºõ 6 äàõü çààëòûí äàãóó øààðäàãäàõ àðãà õýìæýýíèé òóõàé øèéäâýð ãàðãàõ ¸ñòîé Òàëóóäûí çºâëºë㺺ê õóðàëäàõ õ¿ðòýëõ ¿å õèéãýýä ò¿¿íèé äàðààõь àëü ÷ ¿åä Òàëóóäûí çºâëºëãåºíèé øèéäâýðýýð 8 äóãààð ç¿éëä òîìú¸îëñîí äàãàí ìºðäºåã¿éòýé õîëáîãäîí ãàðàõ äýãèéã ìýäýý
åãñºí Òàëä õýðýãëýõã¿é.

8. Òàëóóäûí çºâëºëãººíººñ 1995 îíîðñ îðîéòîëã¿éãýýð ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóäûí áàéäëûí òóõàé òîéì õèéæ òýíäýý ýíý Òàëóóäûí õóâüä õýðýãëýõ, çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýíèé ãðàôèêèéí õóâüä øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çñýí ÿìàð íýã  ººð÷ëºëò,  ñàíõ¿¿ãèéí õàìòûí àæèëëàãàà,  òåõíîëîãè äàìæóóëàõ õàìòûí àæèëëàãààã ¿ð àøèãòàé õýðýãæ¿¿ëýõ àñóóäëûã òóñãàíà.

9.  Ýíý ç¿éëèéí 4. 6 áà 7 äàõü çààëòóóäàä ºã¿¿ëñýí Òàëóóäûí øèéäâýðèéã 10 äóãààð ç¿éëèéí õ¿ðýýíä ãàðãàõ äýãèéã áàðèìòëàí ãàðãàíà.

Зургаäóãààð   çүéë

ÇÎÕÈÖÓÓËÀÕ  ÀÐÃÀ ÕÝÌÆÝÝÍÈÉ   ¯ÍÝËÃÝÝ ÁÀ ÒÎÉÌ

1990 îíîîñ ýõëýí öààøèä 4 æèë òóòàì íýãýýñ äîîøã¿é óäàà Òàëóóä øèíæëýõ óõààí, ýêîëîãèéí áîëîîä òåõíèê, ýäèéí çàñãèéí õóðèìòàëñàí ìýäýýëëèéí ¿íäñýí äýýð 2 äóãààð ç¿éë, 2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éë¿¿äýä òîãòîîñîí çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýý, ìºí òýð÷ëýí õàâñðàëò Ñ-ûí 1 á¿ëýãò áàéãàà {2À-2Í ä¿ãýýð ç¿éë} øèëæèõ áîäèñûí ¿éëäâýðëýë, èìïîðò, ýêñïîðòûí áàéäàëä ¿íýëãýý ºã÷ áàéíà. Òóõàéí ¿íýëãýý õèéõýýñ íýã æèëýýñ äîîøã¿é õóãàöààíû ºìíº Òàëóóä äýýð çààñàí ñàëáàðóóäààð íàðèéí ìýðãýøñýí øèíæýý÷äèéí á¿ëýã çîõèîí áàéãóóëæ, á¿ëýã á¿ðèéí á¿ðýëäýõ¿¿í, àâ÷ ¿çýõ àñóóäëûã òîäîðõîéëæ ºãíº. ªºðèéí á¿ëãèéã çîõèîí áàéãóóëñíààñ õîéø íýãýí æèëèéí äîòîð Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçðààð äàìæóóëàí á¿ëã¿¿ä ººðèéí ä¿ãíýëòèéã Òàëóóäàä õ¿ðã¿¿ëíý.

Долооäóãààð çүéë

ªÃªÃÄªË ÒÀÍÈËÖÓÓËÀÕ ÍÜ

1. Òàë áîëîí îðñíîîñ õîéø 3 ñàðûí äîòîð Òàë òóñ á¿ð Õàâñðàëò À-ä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ á¿ðýýð ¿éëäâýðëýë, ýêñïîðò, èìïîðòûí òóõàé åºðèéí ñòàòèñòèê ºãºãäºë þìóó õýðýâ òèéì áîäèò ºãºãäºë áàéõã¿é áîë òýð òóõàéä àëü áîëîõ íàéäâàðòàé òîéì÷èëñîí ºãºãä뺺 Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ãàðãàæ
ºãíº.

[2. Òàë òóñ á¿ð Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ººðèéí æèë òóòìûí ¿éëäâýðëýë {Òàëóóäààð çîõèõ ¸ñîîð áàòëàãäñàí òåõíîëîãèéã õýðýãëýí æèë á¿ð óñòãàæ áàéãàà áîäèñûí too õýìæýýíèé òóõàé ºãºãäëèéã òóñãàéëàí çààãààä} áîëîîä åºðèéí Òàë áîëæ îðñîí æèëèéí õèéãýýä ¿¿íýýñ õîéøõè æèë òóòàìä ýíý Ïðîòîêîëûí Òàë áîëñîí áîëîîã¿é àëü ÷ óëñ îðîíòîé õèéñýí òóõàéí áîäèñûí èìïîðò, ýêñïîðòûí òóõàé ñòàòèñòèê ºãºãä뺺 óã ºãºãäºë õàìààðàõ îí äóóññàíààñ õîéø 9 ñàðûí äîòîð ãàðãàæ ºãíº.]

2. Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò Â-ä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ òóñ á¿ð ìºí òýð÷ëýí õàâñðàëò Ñ-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò áàéãàà øèëæèõ áîäèñûí 1989 îíû ººðèéí ¿éëäâýðëýë, èìïîðò, ýêñïîðòûí òóõàé ñòàòèñòèê ºãºãäºë, õýðýâ áîäèò ºãºãäºë áàéõã¿é áîë òýäãýýðèéí òóõàé àëü áîëîõ íàéäâàðòàé òîéì÷èëñîí ºãºä뺺 õàâñðàëò Â-ä îðñîí áîäèñîä õàìààðàõ Ïðîòîêîëûí òîìú¸îëëóóä òóõàéí Òàëûí õóâüä õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø 3 ñàðûí äîòîð áàãòààí Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò òàíèëöóóëíà.

3. Òàë òóñ á¿ð Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ººðèéí æèë òóòìûí ¿éëäâýðëýëèéí òóõàé (1 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 5 äàõü çààëòàíä òîäîðõîéëñíîîð) ñòàòèñòèê ºãºãäºë áîëîí òóñàä íü:

-  àíõëàí õýðýãëýõ ò¿¿õèé ýä áîëîí àøèãëàæ áàéãàà áîäèñûí òîî õýìæýýíèé òóõàéä;

- Òàëóóäûí áàòàëñàí òåõíîëîãèéã õýðýãëýí, óñòãàæ áóé áîäèñûí too õýìæýýíèé òóõàé;

- Òàë áîëîîã¿é óëñ îðîí õèéãýýä áàéãóóëëàãàòàé òóõàéí Òàëûí õèéñýí èìïîðò, ýêñïîðòûí òóõàé;

Õàâñðàëò Ñ-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí øèëæèõ áîäèñ áà õàâñðàëò À, Â-ä òîî÷ñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ á¿ðýýð ºãºãäºë ãàðãàæ òóõàéí Òàëûí õóâüä õàâñðàëò Â-ä îðñîí çààëò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí îíûã õàìðóóëàí äàðàà äàðàà÷èéí æèë á¿ð ãàðãàíà. Ýë ºãºãäëèéã òóõàéí ºãºãäºë õàìààðàõ îí äóóññàíààñ õîéø 9 ñàðûí äîòîð áàãòààí èëãýýæ áàéíà.

2. Òàë òóñ á¿ð Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò:

-   õàâñðàëò Â áà Ñ-ûí 1989 îíû

-   õàâñðàëò Å -èéí 1991 îíû

çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ á¿ðýý𠺺ðèéí ¿éëäâýðëýë, èìïîðò, ýêñïîðòûí òóõàé ñòàòèñòèê ºãºãäºë áóþó õýðýâ òèéì áîäèò ºãºãäºë áàéõã¿é áîë àëü áîëîõ íàéäâàðòàé òîéì÷èëñîí ºãºãäëèéã ãàðãàæ õàâñðàëò Â,Ñ,Å-ä îðñîí õàðãàëçàõ áîäèñûí òóõàé Ïðîòîêîëûí òîìú¸îëîë òóõàéí Òàëûí õóâüä õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ õîéø ãóðâàí ñàðûí äîòîð ãàðãàæ ºãíº.

3.  Òàë òóñ á¿ð Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò õàâñðàëò À,Â,Ñ áà Å-ä çààñàí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ á¿ðýý𠺺ðèéí æèë òóòìûí ¿éëäâýðëýëèéí (1 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 5 äàõü çààëòàíä òîäîðõîéëñíîîð) òóõàé ñòàòèñòèê ºãºãäºë áîëîîä áîäèñ òóñ á¿ðýýð:

- àíõëàí ò¿¿õèé ýä õýëáýðýð àøèãëàæ áàéãàà áîäèñûí òîî õýìæýýíèé òóõàé

- Òàëóóäûí áàòàëñàí òåõíîëîãèéã àøèãëàí óñòãàæ áàéãàà áîäèñûí òîî õýìæýýíèé òóõàé áà

- Òàë áîëîîã¿é óëñ îðîí áîëîí áàéãóóëëàãàòàé òóõàéí
Òàëûí õèéæ áàéãàà èìïîðò, ýêñïîðòûí òóõàé ìýäýýã õàâñðàëò À,Â,Ñ áà Å-ä áàéãàà áîäèñóóäûí òóõàé Ïðîòîêîëûí òîìú¸îëîë òóõàéí Òàëûí õóâüä õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí æèëèéã îðîëöóóëààä äàðàà äàðàà÷èéí æèë òóòàì ãàðãàæ áàéíà. Ýë ºãºãäëèéã òóõàéí ºãºäºë õàìðàõ îí äóóññàíààñ õîéø 9 ñàðûí äîòîð ÿâóóëæ áàéíà.

3-áèñ. Òàë òóñ á¿ð õàâñðàëò À-ûí 2 äóãààð á¿ëýã, õàâñðàëò Ñ-ûí 1 ä¿ãýýð á¿ëýãò îðñîí, äàõèí ýðãýëòýíä îðñîí çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ á¿ðýý𠺺ðèéí æèë òóòìûí èìïîðò, ýêñïîðòûí òóõàé ñòàòèñòèê ºãºãäëèéã Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ºã÷ áàéíà.

4.  2 äóãààð ç¿éëèéí 8 à/ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëûí õóâüä ýíý ç¿éëèéí 1, 2 áà 3 äàõü çààëòàíä ºã¿¿ëñýí {1,2,3, 3- áèñ çààëòóóäûí} èìïîðò, ýêñïîðòûíõîî òóõàé ñòàòèñòèê ºãºãäºë ãàðãàõ øààðäëàãûí òóõàéä çºâõºí  ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãààñ ºåð õîîðîíäîî áîëîîä ýíý áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í áóñ óëñ îðîíòîé õèéñýí èìïîðò, ýêñïîðòûí òóõàé ºãºãä뺺 ãàðãàíà.

наймäóãààð çүéë

ÄÀÃÀÍ ÌªÐĪÕÃ¯É ÁÀÉÕ ÍÜ

Òàëóóäûí ýýëæèò àíõäóãààð çºâëºëãººíººðºº ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí òîìú¸îëëûã äàãàí  ìºðäºõã¿é áàéãàà  áàðèìò íîòîëãîîã òîäîðõîéëîõ áîëîîä Ïðîòîêîëûã äàãàí ìºð人ã¿é Òàëòàé õîëáîãäîõ çîõèîí áàéãóóëàëòûí ìåõàíèçì, äýã æóðìûã õýëýëöýí áàòàëíà.

Есäүãýýð çүéë

ÑÓÄÀËÃÀÀ ÁÎËÎÂÑÐÓÓËÀËÒ, ÎËÎÍ ÍÈÉÒÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË ÁÀ ÌÝÄÝÝËÝË ÑÎËÈËÖÎÎ

1. Òàëóóä ººð ººðèéí ¿íäýñíèé õóóëü òîãòîîìæ, äóðýì, ïðàêòèêò íèéö¿¿ëýí äàðààõ øèíæèëãý ñóäàëãàà, áîëîâñðóóëàëò, ìýäýýëýë ñîëèëöîîã õºãæ¿¿ëýõ çîðèëãîî𠺺ð õîîðîíäîî øóóä þìóó îëîí óëñûí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààð äàìæóóëàí ÿëàíãóÿà õºãæèæ áàéãàà óëñ îðíû øààðäëàãà õýðýãöýýã òîîöîí äàðààõ ÷èãëýëýýð õàìòðàí àæèëëàíà. ¯¿íä:

à. çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûã àþóëã¿é õàäãàëàõ, äàõèí áîëîâñðóóëàõ, ¿éëäâýðëýëèéí ýðãýëòýíä îðóóëàõ, óñòãàõ ÿâäëûã ñàéæðóóëàõ èë¿¿ òºãñ ñàéí òåõíîëîãè áîëîí áóñàä àðãààð òýäãýýðèéí ÿëãàðàëòûã áóóðóóëàõ òàëààð;

â. çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ òýäãýýðèéã àãóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã îðëóóëàõ áîëîìæòîé áîäèñ, òýäãýýðèéí ¿íäñýí äýýð ¿éëäâýðëýäýã á¿òýýãäýõ¿¿íèé òàëààð;

ñ. çîõèöóóëàëòûí õîëáîãäîõ ñòðàòåãèéã õýðýãëýõòýé õîëáîãäîí ãàðàõ çàðäàë, ¿ð àøãèéí òàëààð ýäãýýð áîëíî

2.    Òàëóóä áèå äààãààä þìóó õàìòààðàà ýñâýë îëîí óëñûí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààð äàìæóóëàí îçîíû ¿å äàâõàðãûã çàäàëäàã çîõèöóóëàãäàõ áîäèñ, ýíä îðîîã¿é áóñàä áîäèñûí ÿëãàðàëòààñ áîëæ ãàðàõ ýêîëîãèéí ¿ð äàãàâðûí òàëààð îëîí íèéòèéã ã¿íçãèé îéëãîëòòîé áîëãîõ ÿâäëûã õàíãàõàä õàìòðàí àæèëëàíà.

3.   Òàë òóñ á¿ð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø 2 æèëèéí äîòîð, öààøèä ìºí 2 æèë òóòàìä ýíý ç¿éëèéí äàãóó ººðèéí àâ÷ ÿâóóëæ áàéãàà àðãà õýìæýýíèé òóõàé òîâ÷ òàéëàíãàà Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò òàíèëöóóëæ áàéíà.

Аравäóãààð çүéë

ÒÅÕÍÈÊÈÉÍ ÒÓÑËÀÌÆ

1.   Òàëóóä õºãæèæ áàéãàà óëñ îðíóóäûí õýðýãöýýã îíöãîéëîí òîîöîæ, Êîíâåíöèéí 4 ä¿ãýýð ç¿éëèéí òîìú¸îëîëä íèéö¿¿ëýí ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëä îðîëöîõ ÿâäëûã õºíãºâ÷ëºõ, ò¿¿íèéã  õýðýãæ¿¿ëýõýä  ÷èãëýñýí  òåõíèêèéí  òóñëàëöààã ºðãºæ¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð õàìòðàí àæèëëàíà.

2.   Àëü ÷ Òàë ò¿óíèé äîòîð ýíý Ïðîòîêîëä ãàðûí ¿ñýã çóðñàí Òàë ò¿¿íèéã õýðýãæ¿¿ëýõ þìóó ò¿¿íä îðîëöîõ ÿâäëàà õàíãàõ çîðèëãîîð òåõíèêèéí òóñëàìæ àâàõ тухайн хүсэлтээ Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò èëãýýæ áàéíà.

3.  Òàëóóä ººðèéí àíõäóãààð çºâëºëãººíººð 9 ä¿ãýýð ç¿éë áîëîîä ýíý ç¿éëèéí 1, 2 äóãààð çààëòàíä òîäîðõîéëñîí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ àðãà çàì ò¿¿íèé äîòîð àæëûí òºëºâëºãºº áýëòãýõòýé õîëáîãäóóëàí õýëýëöýýð õèéæ ýõýëíý. Òýð àæëûí òºëºâëºãººíä õºãæèæ áàéãàà îðíóóäûí õýðýãöýý øààðäëàãà, íºõöåë áàéäëûã
îíöãîéëîí àíõààðàõ ¸ñòîé. ̺í àæëûí òºëºâëºãººíä òóñãàãäñàí àðãà õýìæýýíä Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîãóé óëñ îðîí,  ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû  á¿ñ  íóòãèéí áàéãóóëëàãûí îðîëöîîã õºõ¿¿ëýí äýìæèõýýð тооцно.

АРАВäóãààð çүéë

ÑÀÍÕ¯¯ÃÈÉÍ ÌÅÕÀÍÈÇÌ

1.     Ìîíðåàëûí Ïðîòîêîëûí Òàëóóä 2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýã òýäíýýð ìºðä¿¿ëýõýä íü äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ Ïðîòîêîëûí 5 äóãààð ç¿éëèéí  1-áèñ çààëòûí äàãóó øèéäâýð  ãàðãàõòàé óÿëäàí 2F-2H äóãààð ç¿éëèéí    äàãóó çîõèöóóëàõ  àëèâàà  àðãà  õýìæýý  àâ÷   ÿâóóëàõàä íü  ýíý Ïðîòîêîëûí 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóäàä òåõíîëîãè äàìæóóëàõ ÿâäëûã îðîëöóóëààä ñàíõ¿¿ãèéí áîëîí òåõíèêèéí õàìòûí àæèëëàãààã õàíãàõ ìåõàíèçìûã çîõèîí áàéãóóëíà.   Ýíý   çààëòûí  õ¿ðýýíä õàìðàãäàõ òàëóóäàä çîðèóëàãäñàí ñàíõ¿¿ãèéí áóñàä ýõ ¿¿ñâýðò íýìýí íîîãäóóëæ áàéãàà òàòâàðûí ìåõàíèçì íü Ïðîòîêîëä çààñàí çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýíèé õýðýãæèëòèéã õàíãàõàä ýäãýýð Òàëóóäûí õàðèëöàí çîõèöñîí  á¿õ  íýìýëò  çàðäëûã  íºõíº.  Íýìýëò  çàðäëûí ¿ëãýð÷èëñýí æàãñààëòûí Òàëóóäûí çºâëºëãººíººð òîäîðõîéëíî.

2.  4 äýõ çààëòûí äàãóó áóé áîëãîñîí ìåõàíèçìóóäàä îëîí òàëûí ôîíä îðíî. Ò¿¿í÷ëýí ýíý íü îëîí òàëûí, á¿ñ íóòãèéí áîëîîä õî¸ð òàëûí õàìòûí àæèëëàãààíû áóñàä õýëáýðèéã õàìàð÷ áîëíî.

3.  Îëîí òàëûí ôîíä:

à. õóñýëòèéí ¿íäñýí äýýð çîõèõ òýòãýìæ áóþó õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëýõ, Òàëóóäûí òîãòîîñîí êðèòåðèéí äàãóó çîõèöóóëñàí íýìýëò çàðäëûã íºõíº;

â.   äàðààõ  çîðèëãîîð  çóó÷ëàõ  ìåõàíèçìûí  àæëûã ñàíõ¿¿æ¿¿ëíý:

i) 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ îðíóóäàä òýäãýýð îðíû õýìæýýíä ñóäàëãàà õèéõ àæèëëàãàà ÿâóóëàõ õýðýãöýý øààðäëàãûã òîãòîîõ, áóñàä òåõíèêèéí õàìòûí àæèëëàãàà ÿâóóëàõàä íü òóñëàìæ ¿ç¿óëýõ;

ii) ýíý èëð¿¿ëæ îëñîí øààðäëàãà õýðýãöýýã õàíãàõ çîðèëãîîð òåõíèêèéí õàìòûí àæèëëàãàà ÿâóóëàõàä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ;

Hi) õºãæèæ áàéãàà îðíû Òàëóóäàä 9 ä¿ãýýð çóéëä çààñíààð ìýäýýëýë, áóñàä õîëáîãäîõ ìàòåðèàë òàðààõ, ñåìèíàð, ñóðãàëò ÿâóóëàõ, òýð÷ëýí áóñàä àðãà õýìæýý àâ÷ ÿâóóëàõ çýðãýýð òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ;

iv) õºãæèæ áàéãàà îðíû Òàëóóäàä áóñàä îëîí òàëûí, áóñ íóòãèéí, õî¸ð òàëûí õàìòûí àæèëëàãààã ÿâóóëàõàä íü äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ õÿíàëò òàâèõ çýðýã áîëíî.

ñ. îëîí òàëûí ôîíäûã ¿éë÷ëýõ Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçðûí çàðäàë áà áóñàä õîëáîãäîõ íýìýëò çàðäëóóäûã ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ

4.  Îëîí òàëûí ôîíä íü ò¿¿íèé áîäëîãûí ¿íäñýí ÷èãëýëèéã òîäîðõîéëæ ºãäºã Òàëóóäûí øóóä óäèðäëàãà äîð àæèëëàíà.

5. Òàëóóä òîäîðõîé øóóðõàé áîäëîãî õèéãýýä, îëîí òàëûí ôîíäûí ºìíº òàâèãäñàí çîðèëòûã õýðýãæ¿¿ëýõýä íººö õýðýãñýë ãàðãàõ ÿâäëûã îðîëöóóëààä óäèðäëàãûí áà óäèðäàí çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýíèé çàð÷ìûã áîëîâñðóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ ¿¿ðýã á¿õèé ÿéöýòãýõ õîðîîã çîõèîí áàéãóóëíà. ÿéöýòãýõ õîðîî íü Òàëóóäûí õàðèëöàí çîõèöñîí ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðýýíä ººðèéí ¿¿ðýã çîðèëòûã áèåë¿¿ëýõäýý Îëîí óëñûí õºãæèë øèíý÷ëýëèéí áàíê (Äýëõèéí áàíê), ͯÁ-ûí áàéãàëü îð÷íû õºòºëáºð, ͯÁ-ûí õºãæëèéí õºòºëáºð áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä áàéãóóëëàãàòàé òýäíèé ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðýýíä íèéö¿¿ëæ õàìòðàí àæèëëàíà. ÿéöýòãýõ õîðîîíû ãèø¿¿äèéã 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ ýñýõ á¿õ Òàëûí çîõèõ òýíöâýð õàíãàñàí òîîíû òºëººëºã÷人ñ ñîíãîæ, Òàëóóäààð áàòëóóëíà.

6. Îëîí òàëûí ôîíä íü 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä ¿ë õàìðàãäàõ Òàëóóäûí ͯÁ-ä ºãäºã òàòâàðûí õóâààðèéí ¿íäñýí äýýð õºðâºõ âàëþòààð, òîäîðõîé íºõöºëä çîõèõ ¿éëä÷èëãýý áà/ áóþó ¿íäýñíèé âàëþòààð ºãñºí òàòâàðààð ñàíõ¿¿æèíý. Áóñàä Òàëóóäààñ ºãºõ òàòâàðûã óðàìøóóëíà. Õî¸ð òàëûí îíöãîé òîõèîëäîëä Òàëóóäûí øèéäâýðèéí ¿íäñýí äýýð çîõèöóóëñàí á¿ñ íóòãèéí    õàìòûí    àæèëëàãààíû    õ¿ðýýíä    Òàëóóäààð òîäîðõîéëîãäñîí äóðûí êðèòåðèéí äàãóó òîäîðõîé õýìæýýíèé õóâèéã Îëîí òàëûí ôîíäûí òàòâàð ãýæ òîîöîæ áîëîõ áºãººä ýíý ¿åä òèéì õàìòûí àæèëëàãàà íü äîîð õàÿæ :

à. ýíý Ïðîòîêîëûã äàãàæ ìåðäºõòýé íÿãò óÿëäñàí áàéõ; â. íýìýëò íººö îðîõ ÿâäëûã õàíãàõ;

ñ. çîõèöóóëñàí íýìýëò çàðäëûã íºõºõ íºõöëèéã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé.

7.  Îëîí   òàëûí   ôîíäûí   ñàíõ¿¿ãèéí  ¿å   á¿ðäýõ õºòºëáºðèéí òºñâèéã Òàëóóä áàòàëæ áàéõ áà ìºí Òàë òóñ á¿ðèéí òàòâàðûí õýìæýýã õóâèàð òîãòîîíî.

8. Îëîí òàëûí ôîíäûí õ¿ðýýíèé õºðºí㺠õ¿÷èéã Òàëòàé íü çîõèöîí ãàðãàõ áà òýòãýìæèéí øèíæòýé áàéíà.

9. Ýíý ç¿éëòýé õîëáîãäîõ Òàëóóäûí øèéäâýðèéã àëü áîëîõ íýãäñýí ñàíàëä õ¿ðýõ çàð÷ìààð ãàðãàíà. Õýðýâ á¿õèé ë õ¿÷èí ÷àðìàéëò òàâüñàí àâ÷ íèéòëýã çºâøèëä õ¿ð÷ ÷àäààã¿é áîë 5 äóãààð ç¿éëèéí  1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóäûí äèéëýíõèéã òºëººëºæ ñàíàë õóðààëòàíä îðîëöñîí, áàéëöñàí Òàëóóä áîëîîä ýíý çààëòàíä ¿ë õàìààðàãäàõ Òàëóóäûí äèéëýíõèéã òºëººëæ ñàíàë õóðààëòàíä îðîëöñîí, áàéëöñàí Òàëóóäûí ãóðàâíû õî¸ðûí îëîíõèéí ñàíàëààð øèéäâýð ãàðãàíà.

10. Ýíýõ¿¿ ç¿éëýýð òîäîðõîéëîãäîæ áàéãàà ñàíõ¿¿ãèéí ìåõàíèçì íü ýêîëîãèéí áóñàä àñóóäëûã øèéäâýðëýõ çîðèëãîîð áîëîâñðóóëñàí àëü íýã ãýðýý õýëýëöýýð¿¿äèéã õîõèðîîõã¿é.

Аравын А дугаар зүйл

ÒÅÕÍÎËÎÃÈ ÄÀÌÆÓÓËÀËÒ

Òàë òóñ áóð ñàíõ¿¿ãèéí ìåõàíèçìààð äýìæèãäýæ áàéãàà õºòºëáºð¿¿äòýé çîõèöñîí á¿õ áîëîìæòîé àðãà õýìæýý àâàõ.áà ýíý íü:

à. òóõàéí ¿åä áýëýí áàéãàà ýêîëîãèéí õóâüä àþóëã¿é îðóóëàõ áîäèñ, ò¿¿íòýé õîëáîãäîõ àëü ñàéí òåõíîëîãèéã 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä õàìðàãäàõ Òàëóóäàä ÿàðàëòàé äàìæóóëàõ;

â. à) õýñýãò òýìäýãëýñýí òåõíîëîãè äàìæóóëàëòûã øóäàðãà, õàìãèéí òààòàé íºõöëååð õýðýãæ¿¿ëýõ ÿâäëûã õàíãàõàä ÷èãëýíý.

Арван нэгäүãýýð çүéë

ÒÀËÓÓÄÛÍ ÇªÂ˪ËêªÍ

1.   Òàëóóäûí áàéíãûí òîäîðõîé õóãàöààíä çºâëºë㺺í çîõèîí áàéãóóëíà. Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø íýã æèëýýñ èë¿¿ã¿é õóãàöààíä áàãòààí Òàëóóäûí àíõäóãààð çºâëºë㺺íèéã Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçðààñ çàðëàí õóðàëäóóëàõ áà õýðýâ Êîíâåíöèéí Òàëóóäûí çåâëºë㺺íèéã ýíý ¿åä õèéõýýð òîãòîîñîí áîë õàìòðóóëàí õóðàëäóóëíà.

2.   Õýðýâ Òàëóóä ºåð øèéäâýð ãàðãààã¿é áîë Òàëóóäûí äàðààãèéí çýëæèò  çåâëºëãºåíèéã Êîíâåíöèéí Òàëóóäûí çºâëºë㺺íòýé õàìòðóóëàí õèéíý. Òàëóóäûí ýýëæèò áóñ çºâëºëãåºíèéã Òàëóóäûí çºâëºë㺺íèé øèéäâýðýýð òîãòîîñîí àëü ÷ ¿åä õèéæ áîëîõ áà ýñâýë ÿìàð íýã Òàëààñ áè÷ãýýð õ¿ñýëò
ãàðãààä òýð õ¿ñýëòèéã íü Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçðààñ Òàëóóäûí èëãýýñýí ºäðººñ õîéø 6 ñàðûí äîòîð Òàëóóäûí ãóðàâíû íýãýýñ èë¿¿ íü äýìæñýí áîë çàðëàí õóðàëäóóëæ áîëíî.

3.  Òàëóóäûí àíäóãààð çºâëºë㺺í

4.  ººðèéí çºâëºë㺺íèé äýãèéí äóðìèéã ñàíàë íýãäìýë áàéõ çàð÷ìààð áàòëàõ;

а/ 13 äóãààð ç¿éëèéí õî¸ð äàõü çààëòàíä ºã¿¿ëñýí ñàíõ¿¿ãèéí ä¿ðìèéã ñàíàë íýãäìýë áàéõ çàð÷ìààð áàòëàõ;

б/ 6 äóãààð ç¿éëèéí äàãóó á¿ëýã çîõèîí áàéãóóëæ ýðõëýõ àæëûí õ¿ðýýã íü òîãòîîæ ºãºõ;

в/ 8 äóãààð ç¿éëä ºã¿¿ëñýí äýã, çîõèîí áàéãóóëàëòûí ìåõàíèçìûã õýëýëöýí áàòëàõ;

г/   10* äóãààð ç¿éëèéí 3 äàõü çààëòûí äàãóó àæëûí òºëºâëºãºº áýëòãýæ ýõëýõ çýðýã áîëíî;

4. Òàëóóäûí çºâëºë㺺í äàðààõ ¿¿ðýãòýé:

а/ ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí áèåëýëòèéí òîéì;

б/ 2 äóãààð ç¿éëèéí 9 äýõ çààëòàíä ºã¿¿ëñíýýð ÿìàð íýã çàñâàð áóþó õîðîãäóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõ øèéäâýð ãàðãàõ ;

в/  õàâñðàëòàíä îðñîí áîäèñóóäûí òîîã ºðãåòãºõ þìóó õîðîãäóóëàõ, íýìýëò îðóóëàõ, ò¿¿í÷ëýí 2 äóãààð ç¿éëèéí 10 äàõü çààëòûí äàãóó çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýð ãàðãàõ;

г/  7 äóãààð ç¿éë áà 9 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 3 äàõü çààëòàíä õîëáîãäóóëàí øààðäàãäâàë óäèðäëàãûí áàðèìò áè÷èã þìóó ìýäýýëýë ºãºõ äýãèéã áàòëàõ;

д/ 10 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü çààëòûí äàãóó îðóóëæ èðæ áàéãàà òåõíèêèéí òóñëàëöààòàé õîëáîãäîõ õ¿ñýëòèéã õýëýëöýõ;

е/  12 äóãààð ç¿éëèéí в/  õýñýãò íèéö¿¿ëýí Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçðààñ áýëòãýñýí èëòãýëèéã õýëýëöýõ;

ё/ [2 äóãààð ç¿éëä çààñíààð]* øèëæèõ áîäèñûí òîìú¸îëîë áà çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýã 6 äóãààð ç¿éëèéí äàãóó àâ÷ õýëýëöýõ;

ж/ ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëä áóþó îäîî áàéãàà õàâñðàëò, øèíýýð íýìýõ ãýæ áàéãàà õàâñðàëòàíä çàñâàð îðóóëàõ òóõàé ñàíàëûã òîãòñîí æóðìààð õýëýëöýí áàòëàõ;

з/ ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûã õýðýãæ¿¿ëýõòýé õîëáîãäñîí òºñâèéã õýëýëöýõ áàòëàõ;

и/ ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëîîð òàâüñàí çîðèëòîíä õ¿ðýõýä øààðäàãäàæ áîëîõ ÿìàð íýã íýìýëò àðãà õýìæýýã õýëýëöýí áàòëàõ;

5. Íýãäñýí ¯íäýñíèé Áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé òºðºëæñºí áàéãóóëëàãóóä, îëîí óëñûí àòîìûí ýð÷èì õ¿÷íèé àãåíòëàã ò¿¿í÷ëýí ýíý Ïðîòîêîëûí Òàë áîëîîã¿é àëü íýã óëñ Òàëóóäûí çºâëºë㺺íä àæèãëàã÷ààð îðæ áîëíî. Îçîíы ¿å äàâõàðãûã õàìãààëàõòàé õîëáîãäñîí ñàëáàðò çîõèõ õàìààðàëòàé ¿íäýñíèé áîëîí îëîí óëñûí, Çàñãèéí ãàçðûí áîëîí Çàñãèéí ãàçðûí áóñ ÿìàð ÷ áàéãóóëëàãà Òàëóóäûí çºâëºë㺺íä àæèãëàã÷ààð îðîëöîõ ººðèéí õ¿ñýëòýý Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàðò ìýäýãäñýí, òýð ñàíàëûã íü çºâëºë㺺íä îðîëöîã÷ Òàëóóäûí ãóðàâíû õî¸ðîîñ èë¿¿ íü çºâøºåºðñºí áîë çºâëºë㺺íä àæèãëàã÷ààð îðîëöóóëæ áîëíî. Àæèãëàã÷èéã îðîëöóóëàõ, áàéëãàõ òóõàé àñóóäëûã Òàëóóäûí áàòàëñàí äýãèéí ä¿ðìýýð øèéäâýðëýíý.

Арван хоёрäóãààð çүéë

ÍÀÐÈÉÍ ÁÈ×ÃÈÉÍ ÄÀÐÃÀ ÍÀÐÛÍ ÃÀÇÀÐ

Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàð íü ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëä íèéö¿¿ëýí:

а/ 11 äóãýýð ç¿éëèéí äàãóó Òàëóóäûí çºâëºë㺺íèéã çîõèîí áàéãóóëæ, ¿éë÷ëýõ;

б/ 7 äóãààð ç¿éëèéí äàãóó èð¿¿ëñýí ºãºãäë¿¿äèéã Òàëóóäûí õ¿ñýëòýýð õ¿ëýýí àâàõ, òàðààõ;

в/ 7 áà 9 ä¿ãýýð ç¿éëèéí äàãóó àâñàí ìýäýýëýë äýýðýý ò¿øèãëýí áàéíãûí èëòãýë áýëòãýæ Òàëóóäàä èëãýýõ;

г/ 10 äóãààð ç¿éëèéí äàãóó àâñàí òåõíèêèéí òóñëàëöààíû òóõàé ÿìàð íýã õ¿ñýëòèéã, ìºí òèéì õ¿ñýëòèéã òàíèëöóóëàõàä íü äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ çîðèëãîîð Òàëóóäàä ìýäýýëæ àâàõ;

д/ в/  áà г/ õýñýãò ºã¿¿ëñýí ìýäýýëýë áà õ¿ñýëòèéã Òàë áîëîîã¿é óëñ îðîí, áàéãóóëëàãûí  àæèëëàã÷èä çîõèõ ¸ñîîð èëãýýõ;

е/ Òàëóóäààñ ò¿¿íä ¿óðýã áîëãîí ºã÷ áîëîõ Ïðîòîêîëûí çîðèëòîíä íèéöñýí àëèâàà áóñàä ¿¿ðãèéã áèåëó¿ëýõ;

Арван гуравäóãààð çүéë

ÑÀÍÕ¯¯ÃÈÉÍ ÁÀÉÄÀË

1. Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûã õýðýãæ¿¿ëýõýä øààðäàãäàõ ò¿¿íèé äîòîð Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçðûí ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëòîé õîëáîãäñîí ¿éë àæèëëàãààíä øààðäàãäàõ õºðºí㺠çºâõºí Òàëóóäûí òàòâàðààñ á¿ðäýíý.

2.Òàëóóä ººðèéí àíõäóãààð çºâëºëãåºíººð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûã õýðýãæ¿¿ëýõ ñàíõ¿¿ãèéí ä¿ðìèéã ñàíàë íýãäìýë áàéõ çàð÷ìààð áàòàëíà.

АРВАН ДӨРӨВäүãýýð çүéë

ÝÍÝÕ¯¯ ÏÐÎÒÎÊÎË ÁÀ ÊÎÍÂÅÍÖÈÉÍ ÕÎËÁÎÎ

Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëä ººðººð òîìú¸îëîîã¿é áîë Ïðîòîêîëä õàìààðàõ Êîíâåíöèéí òîìú¸îëëûã ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëä õýðýãëýíý.

арван тавäóãààð çүéë

ÃÀÐÛÍ ¯ÑÝà ÇÓÐÀÕ ÍÜ

Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëä óëñ îðíóóä õèéãýýä ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãóóä 1987 îíû IX ñàðûí 16-íä Ìîíðåàë õîòíîî, 1987 îíû IX ñàðûí 17-íîîñ 1988 îíû 1 ñàðûí 16-íûã äóóñòàë Îòòàâà õîòíîî, 1998 îíû 1 ñàðûí 17-íîîñ 1988 îíû IX ñàðûí 15-íûã äóóñòàë Íüþ-Éîðê õîòíîî Íýãäñýí ¯íäýñòíèé Áàéãóóëëàãûí òåâ áàéðàíä ãàðûí ¿ñýã çóðàõàä íýýëòòýé.

арван тавäóãààð çүéë

Õ¯×ÈÍ ÒªÃªËĪРÁÎËÎÕ ÍÜ

1. Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëä íü çîõèöóóëàãäàõ áîäèñûí 1986 îíû äýëõèéí äàõèíû òîéì÷èëñîí õýðýãëýýíèé ãóðàâíû õî¸ðîîñ áàãàã¿é õýñýã íú îíîãääîã óëñ îðíóóä õèéãýýä ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãóóä ººðèéí áàòëàìæèëñàí, õ¿ëýýí çºâøººðñºí, ñàéøààí äýìæñýí, íýãäýí îðñîí òóõàé 11-ýýñ öººíã¿é áàðèìò áè÷ãýý õàäãàëóóëàõààð ºãñºí áîëîí Êîíâåíöèéí 17 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòûí òîìú¸îëîë áèåëñýí çýðýã íºõöºëä 1989 îíû 1 ñàðûí 1-íýýñ õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî. Õýðýâ ýíý õóãàöààíä çààñàí íºõöөë áèåëýýã¿é áîë ýäãýýð íºõöºë áèåëñíýýñ õîéø 90  äýõ õîíîãîîñ ýõëýí ýíý Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî.

2.    1 äýõ çààëòàíä ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû á¿ñ íóòãèéí ÿìàð íýã áàéãóóëëàãààñ õàäãàëàëòàíä ºãñºí àëü íýã  áàðèìò  áè÷èã  íü  ýíý áàéãóóëëàãûí  ãèø¿¿í óëñààñ õàäãàëàëòàíä  ºãñºí  áàðèìò  áè÷ãèéí  ãàäíà íýìýëò  ãýæ òîîöîãäîõã¿é.

3.    Ýíý Ïðîòîêîë  õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø ÿìàð íýã óëñàä õèéãýýä ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû á¿ñ íóòãèéí  áàéãóóëëàãààñ   ººðèéí áàòëàìæèëñàí,  õ¿ëýýí çºâøººðñåí, ñàéøààí äýìæñýí áóþó íýãäýí îðñîí òóõàé áàðèìò áè÷ãýý õàäãàëóóëàõààð ºãñºí ºäðººñ õîéø åð äýõ õîíîã äýýðýý òýðýýð ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëíî.

АРВАН ДОЛÄÓÃÀÀРǯÉË

ÏÐÎÒÎÊÎË Õ¯×ÈÍ ÒªÃªËĪРÁÎËÑÍÎÎÑ ÕÎÉØ Ò¯¯ÍÄ

ÍÝÃÄÝÍ ÎÐÑÎÍ ÒÀËÓÓÄ

5 äóãààð ç¿éëèéí òîìú¸îëëûí äàãóó àëü ÷ óëñ îðîí ýñâýë ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãà ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ õîéø ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí Òàë áîëñîÿ áîë Ïðîòîêîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ ýõëýí Òàëóóä áîëñîí óëñ îðíóóä õèéãýýä ýäèéí çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààíû á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãûí õóâüä ýíý ºäðººñ ýõëýí ¿éë÷èëæ ýõëýõ ¸ñòîé. 2 äóãààð ç¿éë, ìºí òýð÷ëýí 2À-2Å ä¿ãýýð ç¿éëñ {2À-2Í ä¿ãýýð ç¿éë} 4 ä¿ãýýð ç¿éëýýñ óðãàí ãàðàõ á¿õèé ë ¿¿ðãèéã íýí äàðóé ìºðäºæ ýõëýíý.

арван наймäóãààð çүéë

ÍÝÌÝËÒ ÒÀÉËÁÀÐ ÕÈÉÆ ÁÎËÎÕ ÝÑÝÕ ÍÜ

Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîë ÿìàð íýã íýìýëò òàéëáàð òàâèõûã çºâøºåðºõã¿é.

арван есäүãýýð ç¿éë

ÃÀÐÀÕ ÍÜ

Ãàð÷ áîëîõ òóõàé Êîíâåíöèéí 19 ä¿ãýýð ç¿éëèéí òîìú¸îëëûã ýíý Ïðîòîêîëûã õýðýãæ¿¿ëýõ ¿óäíýýñ 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ çààëòàíä çààñíààñ áóñàä Òàëóóäàä õýðýãëýíý. Äóðäñàí ÿìàð íýã Òàë 2 äóãààð ç¿éëèéí 1-4 äýõ çààëòààð àâñàí ¿¿ðã¿¿äèéã õ¿ëýýí çºâøººðñíººñºº õîéø 4 æèë åíãºðñíèé äàðàà àëü ÷ ¿åä Эõ áè÷âýð хадгалаг÷èä áè÷ãýýð ìýäýãäýýä ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëîîñ ãàð÷ áîëíî, Ãàðàõ ÿâäàë Эõ áè÷âýð хадгалаг÷ ãàðàõ òóõàé ìýäýãäëèéã íü õ¿ëýýí àâñàí өäðººñ õîéø íýã æèë ºíãºðººä þì óó ãàðàõ òóõàéãàà çààñàí äàðààãèéí àëü íýã õóãàöààíä õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî.

хорьäóãààð çүéë

ÀÄÈË Õ¯×ÈÍÒÝÉ ÝÕ ÁÈ×ÂÝЯ¯Ä

Ýíýõ¿¿ Ïðîòîêîëûí àíãëè, àðàá, èñïàíè, õÿòàä, îðîñ, ôðàíö õýë äýýðх Эõ áè÷âýð¿¿ä àäèë õ¿÷èíòýé áºãººä Íýãäñýí ¯íäýñòíèé Áàéãóóëëàãûí åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãàä õàäãàëóóëàõààð ºãíº.

Дээрх дурдсаныг нотолж зохих бүрэн эрх бүхий төлөөлөгчид энэхүү протоколд гарын үсэг зурав.

ÌÎÍÐÅÀË ÕÎÒÍÎÎ 1987 ÎÍÛ 9 įÃÝÝÐ ÑÀÐÛÍ

16-ÍÛ ªÄªÐ ¯ÉËÄÝÂ.